حلقه هاي مفقوده دولت الکترونيک در ايران

حلقه‌هاي مفقوده دولت الكترونيك در ايران
دولت ديجيتال- گروه دانش – حميد ضيايي‌پرور:
با اينكه برنامه‌هاي متعددي براي پياده‌سازي‌ دولت الكترونيك در ايران طي سال‌هاي گذشته تصويب و اجرا شده است
اما مردم هنوز به درستي شاهد اجراي اين طرح در سطح گسترده در كشور نيستند و اكثر امور اداري، بانكي و تجاري كماكان به شيوه سنتي و كاغذ محور انجام مي‌شود.
به گزارش همشهري، در شرايط موجود، نبود زيرساخت‌هاي فني مانند شبكه‌هاي پهن باند اينترنتي و وي‌پي‌ان، نبود شبكه علمي مناسب در سطح كشور، تحقق نيافتن الزامات راه‌اندازي پورت‌هاي پر سرعت اينترنت در ايران، راه نيافتن اينترنت رايگان و پر سرعت به دانشگاه‌ها، پالايش غيرهوشمند اطلاعات در شبكه، نبود سرويس‌هاي مبتني بر تلفن همراه، گراني هزينه‌هاي ارتباطات الكترونيك، به روز نبودن وب‌سايت‌هاي دولتي، نداشتن محتواي كافي براي استفاده عموم، تعاملي نبودن سرويس‌هاي الكترونيك، ضعف فرهنگ‌سازي‌ و اطلاعات عمومي نسبت به دولت الكترونيك از مشكلاتي هستند كه جامعه ايران در حال حاضر با آن مواجه است.
علاوه بر اينها اجرايي نشدن طرح‌هايي مانند امضاي ديجيتال، نبود قوانين كپي رايت و اختصاص نيافتن بودجه‌هاي كافي براي پروژه‌هاي فناوري اطلاعات از مسائلي هستند كه مانع رشد پياده‌سازي‌ دولت الكترونيك در ايران شده است.
طرح اتصال فيبر نوري به منازل
يكي از پروژه‌هايي كه مي‌تواند زير ساختي مستحكم براي تحقق دولت الكترونيك فراهم آورد طرح اتصال فيبر نوري به منازل و ساختمان‌هاي تجاري است. دكتر جواد صالحي، استاد دانشگاه صنعتي شريف چندي پيش در گفت‌وگو با همشهري از اجراي فاز اول چنين طرحي در اين دانشگاه خبر داده بود.
به گفته وي اين طرح سعي دارد روش‌هاي نوين دسترسي چندگانه براساس تقسيم كد به منازل را معرفي كند.
او اكنون خبر داده كه فاز اول اين پروژه با تامين بودجه توسط سازمان گسترش و نوسازي صنايع پيشرفته وزارت صنايع و معادن بعد از حدود يك سال به پايان رسيده است و فاز دوم طرح آغاز شده و اميدمي‌رود در چند ماه آينده به انجام برسد.
به گفته وي نكته مهم فراگيري تكنولوژي اتصال فيبر نوري به منازل در روند تكامل شبكه‌هاي مخابراتي در سال‌هاي نه چندان دور در آينده است زيرا با اين كار امكان ارسال حجم بسيار بالايي از اطلاعات فراهم خواهد شد و در نتيجه مي‌توان سرويس‌هاي نويني را براي مشتركان شبكه‌هاي مخابراتي معرفي كرد كه مهم‌ترين آنها ارسال تصوير و سيستم‌هاي زنده تصويري است.
به گفته اين محقق ايراني، زماني كه فيبر نوري به منازل و ساختمان‌هاي تجاري كشيده شود انقلاب عظيمي در شبكه‌هاي مخابراتي و دنياي ديجيتال اتفاق خواهد افتاد و آنهايي كه به اين تكنولوژي دسترسي دارند از نظر احاطه به اقتصاد و اطلاعات جهاني، جامعه‌اي مدرن خواهند داشت.
نقش فرهنگ‌سازي‌
همه صاحب‌نظران بر نقش مهم فرهنگ‌سازي‌ و ترويج عمومي استفاده از فناوري اطلاعات در امور اداري و تجاري تاكيد مي‌كنند.
در همين زمينه پرويز رحمتي، رئيس سازمان نظام صنفي رايانه‌اي استان تهران معتقد است: آحاد مردم براي دريافت سرويس‌ و استفاده از آي‌تي به كيفيت درخور توجه اهميت خاص مي‌دهند و براي كاربران تفاوتي نمي‌كند سرويس را يك دستگاه دولتي و يا يك بنگاه اقتصادي بخش خصوصي ارائه مي‌كند بلكه برقراري ارتباط و رفع سريع نياز از راه‌هاي الكترونيكي با قيمت مناسب در شرايطي كه اطمينان استفاده از اين روش تضمين شده باشد از اهميت بالايي برايشان برخوردار است و براي نفوذ آي‌تي در بين طيف‌هاي مختلف مردم نيازمند فرهنگ‌سازي از طريق رسانه‌هاي صوتي و تصويري و نوشتاري هستيم.
با وجود اين فرهنگ‌سازي‌ بدون توجه به ارائه سرويس‌هاي مناسب و راحت امكان پذير نيست چرا كه به عقيده كارشناسان اگر كاربران براي يك پرداخت اينترنتي بعد از چند بار تلاش به‌دليل مشكلاتي از قبيل نبود زيرساخت‌هاي مناسب و در نتيجه نبود سرعت كافي موفق نشوند، نهايتا مجبور به حضور در بانك مي‌شوند و نوعي عقبگرد اتفاق خواهد افتاد.
امضاي ديجيتال
با وجودي كه كارشناسان بر ضرورت تحقق طرح امضاي الكترونيك به‌عنوان پيش نياز دولت الكترونيك تاكيد مي‌كنند اما موانع بي‌شماري بر سر راه اين طرح وجود دارد به‌گونه‌اي كه اخيرا ۴۰۰ نفر از محققان وكارشناسان‌ آي‌تي با شركت در همايشي در تهران به بررسي ابعاد اين موضوع پرداختند.
سعيد مهديون مديرعامل و رئيس هيأت‌مديره شركت فناوري اطلاعات وزارت آي‌سي‌تي در اين همايش با اشاره به ضرورت استفاده از امضاي ديجيتال و فناوري‌هاي نو گفت: امروز اينترنت نماد توسعه فناوري اطلاعات شده و سهولت استفاده از آن موجب شده است تا تمام خلاقيت‌هاي بشري در آن به هم وصل شود.
به گفته مهديون در گذشته حدود مرزها مشخص و قابل دفاع بود ولي امروز به‌علت وجود سامانه‌هاي جديد نرم افزاري اين مرزها از بين رفته است و دفاع سخت شده است. به اين منظور با تهيه سند راهبردي امنيت فضاي تبادل اطلاعات، اقداماتي شده است و در اين زمينه رياست‌جمهوري، وزارت بازرگاني، بانك مركزي و سازمان ثبت احوال وارد شده‌اند.
گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس
مركز پژوهش‌هاي مجلس نيز در گزارشي به بررسي وضعيت دولت الكترونيك در ايران پرداخت. براساس اين گزارش هرچند حضور سازمان‌هاي مختلف در فضاي مجازي به لحاظ كمي رشد قابل ملاحظه‌اي يافته است و روند ارائه خدمات از طريق وبگاه‌هاي دولتي در حال رشد و بهبود است، اما همچنان به لحاظ مراحل ۵گانه گونه‌شناسي دولت الكترونيك (پيدايش، ارتقا و تكامل، تعامل، تراكنش، يكپارچگي و تبديل) اكثريت وبگاه‌هاي دولتي مورد بررسي در مرحله ارتقا و تكامل قرار دارند و لذا اهداف مصوب درخصوص اجراي تبصره «۱۳» قانون بودجه مبني بر اينكه همه دستگاه‌هاي اجرايي دولتي و غيردولتي بايد تا پايان شهريور ماه ۱۳۸۶ تمامي خدماتي را كه از طريق جايگاه اينترنتي (وبگاه) خود ارائه دهند، شامل فرم‌ها، فرايندها، شرايط آدرس‌ها، تعرفه‌هاي خدمات، نحوه دسترسي و غيره، به‌طور كامل توصيف، اطلاع‌رساني و به‌روزرساني كنند و تا پايان آبان ماه ۱۳۸۶ حداقل ۲۰ درصد از خدمات خود را به‌صورت تعاملي (با قابليت ردگيري) و تا پايان اسفندماه ۱۳۸۶ حداقل ۵درصد از خدمات خود به‌صورت تراكنشي (قابليت اجراي درخواست و دريافت خدمات) در فضاي الكترونيكي به متقاضيان ارائه كنند تحقق نپذيرفته است.
همچنين مشخص شده كه ارائه خدمات در وبگاه سازمان‌ها و نهادهايي كه به نوعي با فعاليت‌هاي آموزشي و اقتصادي درگير هستند در مقايسه با سازمان‌هاي فرهنگي، اجتماعي و خدمات شهروندي وضعيت بهتري دارد.
رتبه ۸۹ ايران در پياده‌سازي‌ دولت الكترونيكي
اما آخرين نكته اينكه ايران در پياده‌سازي‌ دولت الكترونيكي در ميان ۲۱۷ كشور دنيا در رده۸۹ قرار دارد. علي اكبر جلالي دبير علمي دومين كنفرانس شهر الكترونيك و استاد دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با همشهري، گفت: شهروندان كره‌جنوبي براي ۵۵۰ خدمت و شهروندان كانادا براي ۳۵۰ خدمت از منزل خارج نمي‌شوند.
وي با اشاره به اينكه تنها يك درصد در زمينه اجراي پروژه دولت الكترونيكي موفق بوده‌ايم، افزود: در حالي كه اكثر كشورها در اين زمينه تا ۷۰ درصد موفقيت حاصل كرده‌اند اما دست‌اندركاران اين امر برنامه‌اي براي اجرايي كردن اين پروژه ندارند.
وي ادامه داد هرچند تاكنون شهر الكترونيكي كاملي در ايران ايجاد نشده ولي بحث‌هاي فرهنگي و بسترهاي بيشتري براي ايجاد شهر الكترونيك در كشور ايجاد شده است.