کمیته امداد به موضوع کودکان کار ورود كند

شهرزاد باباعلی پور
مشارکت مردم در کمک به سازمان های مشخصی که به عنوان اصلی ترین نهادهای حمایت‌گر شناخته می‌شوند این مطالبه را بوجود آورده است که چرا نهادهایی که سال‌ها با درد های آسیب دیدگان آشنا هستند به وضعیت کودکان کار ورود پیدا می کنند. مردم از رسانه‌ها می‌پرسند ، چرا صدقه های روزانه به دست خانواده‌ها‌یی نمی‌رسد که فقر و اعتیاد کودکان‌شان را روانه خیابان کرده است و چرا کشوری که نفت دارد کودکش زیر پل می خوابد ؟ مردم می خواهند بدانند نهادهای مسئول چه کسانی هستند و این پرسش‌هایی است که روزنامه قانون با فاطمه دانشور چهره شناخته شده ای که این روزها دائم از کودکان کار سخن می‌گوید و در شورای شهر مطالبات جامعه را به میان می‌آورد، درمیان گذاشته است. وي مي گويد كه «موضوع کودکان کار ، موضوع امروز و دیروز نیست، همیشه وجود داشته است و ولی در شرایط مختلف  یا صحبت نشده یا حتی کم صحبت شده است و در مقاطعی هم بیشتر صحبت شده آنچنان که به صراحت می شود گفت موضوع کودک کار، تحت تاثیر دولت هابوده آنچنان که در بعضی دولت ها فضا باز تر بوده و سازمان‌های مردم نهاد راحت تر حرف می زدند و در بعضی دولت ها ، صحبت در رابطه با کار کودگ ، سیاه نمایی عنوان می شد و کمتر فرصتی برای بیان حقایق داده می شد.» در ادامه گفت وگوي «قانون»  با عضو شوراي شهر تهران را مي خوانيد:
اوضاع مواجهه با موضوع کودکان کار در دنیا چگونه است ؟
موضوع کودک کار یک موضوع جهانی است و ما باید بپذیریم موضوع کودک کار و خیابان در همه کشورها وجود دارد و هم کشورهای در حال توسعه و هم کشورهای پیشرفته با معضل کودک کار ارتباط دارند اما در برخی کشورهای پیشرفته ، راجع به موضوع کودک کار ورود پیدا کرده اند و درباره این مسئله فکر شده به طوری که این معضل را کنترل کرده‌اند اما کشور ما جزو کشورهایی است که هنوز موضوع کودکان کار به درستی کنترل و مدیریت نشده است و ضعف اصلی در این است که مشارکت و هماهنگی بین بخشی بین دستگاه ها وجود ندارد.
چرا بین دستگاه های یک دولت برای کمک به کودکان بی دفاع کار و خیابان ، هماهنگی اتفاق نیفتاده است؟
متاسفانه در دولت قبلی ،وزارت رفاه و تامین اجتماعی با وزارت تعاون و کار ادغام شدند و همین بی تدبیری سبب شد تا موضوعات اجتماعی ما در حد یک معاونت خلاصه شد و این در شرایطی بود که به قدری مسائل اجتماعی پیچیده در حوزه آسیب های اجتماعی که یکی از آنها کودکان کار بود، داشتیم که خلاصه شدن همه این ها در یک معاونت نتوانست مشکل را به درستی بررسی کند و در نتیجه راه حلی هم ارائه نشد.
با این اوصاف در حال حاضر چه اقدامی برای حمایت از کودکان کار صورت می گیرد؟
در حال حاضر با توجه به حساسیتی که با انتشار اخبار مرتبط با کودکان کار در مردم و بالطبع مسئولان ایجاد شده است امیدواریم برای مدیریت این معضلات هر چه سریع‌تر تصمیم گیری شود و حداقل در شهرداری تهران ، مصوباتی که در شورای شهر کرده‌ایم  بر اساس آن اقدام به شناسایی و در واقع شناسنامه دار کردن این کودکان کرده ایم . در حال حاضر هیچ گونه آمار دقیق و درستی از وضعیت کودکان کار و خیابان در سطح شهر تهران نمی‌توانیم بدهیم و آماری که در سال ۸۹ از وجود ۱۳ هزار کودک کار حکایت داشته است ، تنها شامل کودکانی می شود که در سطح شهر مشغول به فعالیت بوده اند و هیچ گونه آمار دقیقی از کودکانی که در کارگاه های زیرزمینی و نقاط پنهان مشغول به کار هستند، در اختیار نیست .
آیا هیچ نهاد و دستگاهی در خصوص بررسی وضعیت کودکان کار و خیابان مسئولیت قانونی ندارد ؟
واقعیت آن است که در حال حاضر در کشور ، قانون منع کار کودک را داریم و در این خصوص سوال مشخص من از وزارت تعاون ، رفاه ، کار و امور اجتماعی این است که چه میزان از بازرسان وابسته به این وزارتخانه در کوره های آجر پزی که کودکان با بدترین شرایط ، کار می کنند حضور پیدا کرده اند و به دنبال اجرایی کردن قانون منع کار کودک بوده اند.  آنچه در بازدیدهای به‌عمل آمده شاهد آن بوده ام این است که متاسفانه هیچ اقدام  جدی صورت نگرفته است .
چرا موضوع کودکان کار  همچنان روی زمین باقی مانده است ؟
علت اصلی آن است که مشارکت بین بخشی وجود ندارد و دستگاه ها ، کاری را که قانون به عهده آنها گذاشته است ، انجام نمی دهند و بعضا در کار یکدیگر مداخله هم می کنند. فرض کنید در شهرداری  مشخصا موضوع کاهش آسیب های اجتماعی و مداخله در این حوزه را به عهده اش گذاشتیم اما بعضا مجبور است به کارهایی ورود پیدا کند که مربوط به کمیته امداد است یا کمیته امداد هم باید باز تعریفی در ماموریت هایش داشته باشد.
چرا کمیته امداد به موضوع کودکان کار ورود پیدا نکرده است ؟
متاسفانه در صحبت هایی که من با کمیته کار داشتم متاسفانه کمیته امداد ورود جدی به آسیب‌های اجتماعی و از جمله کودکان کار نمی کند  و علت آن را این عنوان کرده که در ماموریت های سازمانی این نهاد کودک کار عنوان نشده است و این در حالی است که به اعتقاد من ماموریت های کمیته امداد باید بازتعریف شود و مسائلی که جامعه درگیر آن هست مورد توجه قرار گیرد تا همه با کمک هم بتوانند این کار را انجام دهند.
چه کسی مسئولیت اصلی را بر عهده دارد ؟
واقعیت آن است که ما ورود به حوزه آسیب ها را  از سازمان بهزیستی مطالبه می کنیم در حالی که  بیشترین منابع جذب کمک های مردمی توسط کمیته امداد صورت می گیرد و سازمان بهزیستی به تنهایی قادر به حل معضل کودکان کار نیست و تنها در صورتی می توانیم موفق بشویم که شهرداری، سازمان بهزیستی ،  مجلس ، نیروی انتظامی ، وزارت رفاه ، کار ، تامین اجتماعی و وزارت آموزش و پرورش و در نهایت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و نمایندگانی از قوه قضاییه پای این کار حضور داشته باشند تا با مشارکت هم بتوانند بر این پدیده اثر بگذارند.
بحث کودکان کار احتیاج  به مداخله دارد؛ چه کسانی می توانند در موضوع کودکان کار مداخله کنند ؟
مددکاران اجتماعی کسانی هستند که باید در این حوزه ورود اصلی را داشته باشند اما سوال اینجا ست که مددکاران اجتماعی برای ورود به حوزه کودکان کار چقدر قدرت دارند . آنها قدرت مداخله ندارند ، اختیار ندارند و بدتر از همه آن است که در خیلی از موارد می بینیم که تخصص هم ندارند. مددکار اجتماعی متخصص و صاحب اختیار که دارای قدرت مداخله باشد یکی از معضلاتی است که اکنون به طور جدی در حوزه کودکان کار و خیابان با آن مواجه هستیم.
راه حل پیش رو و کلید خروج از قفل مقابل حمایت از کودکان کار چیست ؟
امیدوارم که این لایحه سریع‌تر به مجلس برود و مجلس این موضوع را مصوب کند تا برای مددکاران ما قدرت مداخله بگیرند تا همان‌طور که در خیلی از کشورهای پیشرفته وجود دارد ، عمل شود آنچنان که مددکار در حد پلیس می تواند مداخله کند و کودک را  از بحران نجات دهد اما الان شرایط بغرنجی وجود دارد به طوری که در کشور ما مددکار الان به بحران ورود پیدا کرده و شاهد آن است اما کاری از دستش بر نمي‌آید و همان‌طور که شهروندان ما می بینند و کاری از دست‌شان بر نمی آید . پلیس هم صرفا با رویکرد امنیتی نمی تواند به موضوع کودکان کار ورود پیدا کرده و مداخله کند بلکه تنها بعد از کار اجتماعی یک مددکار است که پلیس می تواند مداخله کند.
شاید سوال آخر این باشد چه کسی می‌تواند در همین روزها ، در همین بحران ها کاری بکند ؟
خواهش من از دولتمردان و مجلس این است که به طور جدی به موضوع حل مشکل مداخله قانونی به وضعیت کودکان کار بپردازند و خواهش جدی من این است که صحبت درباره کودکان کار تنها به زمان انتخابات منتهی نشود .