تلفن همراه و جاي خالي بسته فرهنگي

با اين وجود ، تا کنون اقدام پژوهشي درخوري براي يافتن پاسخ صحيح اين چالش صورت نگرفته و بيشتر پاسخ ها در حد تحليل هاي کارشناسي بوده است.
دکتر امير علي فرهنگ ، يک دانش آموخته رشته جامعه شناسي در اين باره مي گويد:آنچه که تا کنون مطرح شده ، در حد اظهارات پراکنده اي بوده است که بخش قابل توجهي از آنها نيز ، از سوي کساني مطرح شده است که تخصصي در بحث فرهنگ اجتماعي ندارند و بيشتر شواهد و تحليل هاي فردي خود را اعلام مي کنند.
به باور اين کارشناس، نمي توان پيش از ورود تلفن همراه يا هر پديده تکنولوژيک ديگر ، اقدام به ايجاد فرهنگ براي آن نمود.
وي معتقد است: سرعت تحولات تکنولوژي چنين اجازه اي را به ارگان هاي فرهنگساز نمي دهد و در بيشتر موارد پديده هايي مانند تلفن همراه به شکلي خزنده و پر شتاب وارد عرصه تعاملات اجتماعي مردم مي شوند.
اين کارشناس مي گويد: واقعيت اين است که  نمي توان به طور مشخص بسته اي حاوي دستورالعمل ها و رهنمودهاي فرهنگي براي هر پديده توليد  و در مدت زمان کوتاهي آن را به جامعه القاءکرد.
وي در عين حال معتقد است که فرهنگ استفاده از يک فناوري مانند تلفن همراه جداي از فرهنگ عمومي جامعه و نحوه واکنش مردم در برخوردهاي روزمره با زندگي و حواشي آن نيست.
وي مي افزايد: تنها کاري که نهادهاي فرهنگساز و رسانه ها به عنوان ، رابط ميان نخبگان و جامعه مي توانند انجام دهند، ارتقاء مستمر ، کلي و مبتني بر روش هاي علمي است که در مجموع باعث تغيير نوع تفکر و شيوه مواجهه مردم با پديده اي مثل تلفن همراه مي شود .
دکتر فرهنگ از رفتارهايي نظير مکالمه تلفني با صداي بلند در تاکسي  يا ساير وسائل نقليه عمومي ، مزاحمت هاي تلفني ، مکالمه هاي طولاني مدت و کم محتوا و چشم و هم چشمي براي خريد گوشي و امثال آن به عنوان نمونه هاي بي فرهنگي رايج در باره تلفن همراه نام مي برد و معتقد است: بسياري از اين موارد دريشه در فرهنگ عمومي ما دارند و بايد با آنها برخوردي عميق تر و جدي تر کرد.
وي انجام پروژه هاي تحقيقاتي و برگزاري کنفرانس هاي علمي براي آسيب شناسي فرهنگ استفاده از تلفن همراه را ضروري مي داند و مي گويد: تصحيح اين موارد نيازمند، يافتن روشي سازمان يافته و قابل پذيرش از سوي جامعه است.
اما،در همين  حال معضل مزاحمت هاي تلفني به وسيله سيم کارت هاي اعتباري به ويژه سيم کارت هاي بي نام نشان ايرانسل به اندازه اي بغرنج شده است که موجب شده تا دولت و وزارت ارتباطات براي مقابله با آن دست به اقدامات خاصي بزنند و موضوع آيين نامه اشتراک و تقاضاي اپراتورها را جدي تر بگيرد.
در شرايط کنوني ، مسائل اجتماعي و اخلاقي استفاده از موبايل نظير مکالمات تلفني در اماکن عمومي، تصوير برداري هاي غير مجاز با دوربين هاي موبايل يا آثار و پيامدهاي مربوط به استفاده نامناسب از اين پديده، آنچنان نگراني در جامعه و نهادهاي اجتماعي ايجاد کرده است که باعث شده تا علاوه بر احساس نياز به فرهنگسازي ، نيروي قهري  و  پيگرد هاي قضايي نيز به عنوان گزينه هايي براي مقابله با اين معضلات مطرح شوند.
اين در حاليست که به گفته بسياري از صاحب نظران مسائل اجتماعي ، براي مقابله با تبعات اين قبيل معضلات، نمي توان صرفا به اقدامات پليسي و قضايي بسنده کرد و  نهادهاي فرهنگساز در جامعه بايد به موازات اين اقدامات، ميزان درک عمومي نسبت به آثار و عواقب استفاده نامناسب از پديده اي مانند موبايل را افزايش دهند.
امير علي فرهنگ، دراين باره مي گويد:با توجه به اين که بخش عمده کاربران موبايل را قشر جوان و نوجوان جامعه تشکيل مي دهند و سهم عمده اي نيز در  بروز رفتارهاي غير فرهنگي و نادرست از اين پديده دارند، برنامه هاي فرهنگسازي بايد با محوريت اين قشر از مخاطبان توليد شوند.
وي مي افزايد:صدا و سيما، به جز موارد معدودي که چندان هم اثر بخش نبوده اند، کار چنداني در اين زمينه نکرده است . در حالي که لازم است تا همانند برنامه هاي فرهنگي مربوط به ترافيک و مسائل شهروندي ، اين قبيل معضلات نيز سوِژه کار فرهنگي شود.
از سوي ديگر، نهادهاي مانند سازمان تبليغات اسلامي و وزارت ارشاد که به نحوي با فرهنگ عمومي جامعه سروکار دارند? بايد دست به کار شده و براي رفع اين معضل چاره انديشي کنند.
۱۵/۱۳