” اتصالات را نمي شناسيم “

اتصالات را نمي‌شناسيم
فناوري  – داستان اپراتور سوم، پس از گذشت ۵ ماه از اعلام برنده رسمي مناقصه، هنوز در هاله‌اي از ابهام است.
سيامک اميرپور
مسئولان شرکت مقررات راديويي، هفته گذشته به بهانه رعايت نکردن تعهدات مالي مجوز فعاليت اين شرکت را لغو کردند. بدين ترتيب اعلام برنده نهايي اين مناقصه، تا پايان بررسي مجدد به تعويق افتاد. از راه‌اندازي اولين اپراتور موبايل بيش از يک دهه مي‌گذرد و اکنون ۲ اپراتور در اين عرصه فعاليت مي‌کنند. پيشگام اين حوزه شرکت مخابرات ايران است که وي سالهاي نخست، بدون هيچ رقيبي به فعاليت مي‌پرداخت. با بالا گرفتن تب خصوصي‌سازي، مناقصه اپراتور دوم تلفن همراه برگزار شد و کنسرسيوم شرکت MTN-IRANCELL در آن برنده شد. اين همان شرکتي است که سيم‌کارت‌هاي آن در ميان عموم مردم با عنوان تجاري ايرانسل شناخته مي‌‌شود. ورود اپراتور دوم به بازاره خدمات تلفن همراه و پايان عصر انحصار مطلق، تحولات مثبتي در کيفيت و قيمت در اين بازار ايجاد کرد. هر يک از اين اپراتورها، در توسعه بخشي از شبکه کنوني سهيم بوده‌اند هر چند اين شبکه هنوز به بهترين وضع ممکن نرسيده است. اکنون مشتريان، در انتظار آغاز کار به اپراتور سوم هستند تا شايد باز هم بتوانند کيفيت و قيمت مطلو‌بتري را تجربه کنند. خبر تولد اپراتور سوم انتظارات جديدي را با خود به بازار آورده است. از اين اپراتور انتظار مي‌رود که با پايان دادن به عصر تکنولوژي‌هاي قديم تلفن همراه در کشورمان، سرويس‌هاي نسل سوم تلفن همراه را راه‌اندازي کند. در اين نسل، شاهد بروز امکاناتي جديد همچون ۳G، MMS، WAP تماس ويدئويي و سرعت بالاي دسترسي به اينترنت خواهيم بود مجموعه اين سرويس‌ها آنقدر جذابيت دارد که جوانان کنجکاو را به اعتراض‌هاي پراکنده عليه مسئولان دولتي مخابرات تشويق کند.
 نسل سوم بدشانسي
شرکت اماراتي تأمين اتصالات که تا هفته گذشته عنوان برنده اول مناقصه اپراتور سوم ايران را به خود اختصاص داده بود رتبه ۱۴۰ را در ميان ۵۰۰ شرکت برتر دنيا به خود اختصاص داده است. اين شرکت نخستين اپراتور خاورميانه بوده که شبکه تلفن همراه نسل سوم را در منطقه راه‌اندازي کرده است. اين شرکت در سال ۲۰۰۵ شبکه تلفن همراه خود را به نسل ۵/۳ ارتقا داد. اما اين شرکت اکنون در اقدامي يکسويه از گردونه رقابت خارج شده و عرصه را براي ساير شرکت‌کنندگان در مناقصه باز کرده است. به همين دليل است که احتمال رايزني بازندگان مناقصه قبلي براي خارج کردن اين شرکت از رقابت مطرح مي‌شود. حق ليسانس پروژه اپراتور سوم مبلغ ۴۲۰ ميليارد تومان است که شرکت اتصالات بايد در اسفند سال گذشته آن را به وزارت ارتباطات تحويل مي‌داد. پيش از اين مجلس شوراي اسلامي قانوني با عنوان حمايت از پيمانکاران و سازندگان داخلي به تصويب رسانده بود براساس اين مصوبه که هدف اصلي آن افزايش سهم داخلي‌ها در پروژه صنعت نفت بود، بايد دست‌کم ۵۱ درصد سهام کنسرسيوم‌هاي پيمانکار پروژه‌ها به ايراني‌ها اختصاص يابد. بدين ترتيب سيستم مشارکت و همکاري شرکت‌هاي خارجي که قصد داشته باشند در ايران سرمايه‌گذاري کنند، به گونه‌اي است که شرکت سرمايه‌گذاري نمي‌تواند به تنهايي وارد عرصه شود و بايد شريکي ايراني معرفي کند.
سهم ۴۹ درصدي اتصالات در پيمانکاري اپراتور سوم چيزي است که امکان اعتراض جدي را از آنها سلب مي‌کند شايد به همين دليل است که کمال محامد‌پور ناظر پروژه اپراتور سوم در وزارت ارتباطات، ديروز در گفت‌و‌گوي جسورانه خود با ايرنا گفت: ما کاري به اتصالات نداريم، طرف اصلي ما شرکت تأمين تله‌کام است. همچنين مدير‌کل روابط عمومي سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي در گفت‌وگو با ايسنا درباره علت بي‌اطلاعي مسئولان اتصالات از اين موضوع تأکيد کرد: ما بحث حذف کنسرسيوم تأمين اتصالات را از روند مزايده اپراتور سوم تلفن همراه به صورت مکتوب به کنسرسيوم تأمين اتصالات اعلام کرديم.
 نقش طلايي رقابت
ارائه سرويس‌هاي بيشتر و قدرتمند‌تر، يک از اهداف اجراي اپراتور سوم است و اين خود موجب پديد آمدن رقابت بين شرکت‌هاي موجود در اين حوزه مي‌شود. حال اينکه مقايسه بين ايران و کشور‌هايي که نسل سوم تلفن همراه راه‌اندازي کرده‌اند، نشان مي‌دهد ايران در آخرين رده‌ها قرار مي‌گيرد.
سرويس دسترسي اينترنت در شبکه‌هاي نسل سوم اين قابليت را دارد که سرعت دسترسي به اينترنت را تا ۲/۷ مگابايت در ثانيه افزايش دهد حال آنکه ايران در زمينه دستري به تلفن همراه به اينترنت، با چالش جدي و محدوديت روبروست و با بستر کنوني، ارايه اينترنت با سرعت مطلوب و مطابق با استاندارد‌هاي جهاني، روي سرويس تلفن همراه غير ممکن به نظر مي‌رسد.
يکي ديگر از بنيادي‌ترين مشکلات راه‌اندازي چنين شبکه‌اي، زير‌ساخت ضعيف مخابراتي و انحصاري بودن آن است.
اکنون تنها شرکتي که در ايران مجاز به ارائه سرويس‌هاي ارتباطي زير‌ساخت است يکي از شرکت‌هاي فرعي وابسته به شرکت مخابرات ايران به نام شرکت ارتباطات زير‌ساخت است. بنابراين تمامي شرکت‌هاي سرمايه‌گذار در اين حوزه از نظر فني و قيمت، تابع سياست‌گذاري و ارائه سرويس و خدمات شرکت زير‌ساخت هستند. در واقع اپراتور‌ها چيزي بيشتر از فروشنده سرويس‌هاي توليد‌ شده در شرکت ارتباطات زير‌ساخت به شمار نمي‌آيند.
يکي از مهمترين مشکلاتي که فراروي شرکت ايرانسل در پروژه اپراتور دوم بود و هم اکنون نيز در کمين اپراتور سوم هست، مشکل نصب آنتن‌‌هاي مخابراتي BTS است که تأثير بسيار مهمي بر پوشش شبکه دسترسي موثر کاربران دارد. در آن پروژه پيمانکار مربوطه با درج آگهي در روزنامه کثير‌الانتشار از متقاضيان درخواست در اختيار قرار دادن محل براي نصب انتها کرده اما وقتي زمان اجرا فرا رسيد، محدوديت‌هاي اداري فراواني پيش روي اپراتور دوم قرار گرفت. اپراتور سوم نيز اگر مخابرات دولتي به آن مجوز تولد بدهد، شايد به سرنوشت تلخ اپراتور دوم دچار شود.