از کجا بفهمیم زردی نوزاد خوب شده است؟ نکات مهم در رابطه با زردی نوزاد

برای افزایش آگاهی خود در خصوص زردی نوزادان و همچنین آشنایی با روش‌های آسان و قابل اطمینان مانند تست زردی نوزاد در منزل با ما همراه شوید.

زردی نوزاد چیست؟

زردی نوزاد معمولاً در روزهای اول و دوم پس از تولد پدیدار می‌شود و به طور طبیعی در طی یک یا دو هفته بهبود می‌یابد. اگر زردی نوزاد شدید باشد یا بیش از دو هفته ادامه داشته است، باید با پزشک مشورت کنید زیرا ممکن است برطرف شدن زردی در چنین شرایطی مستلزم درمان باشد. برای درمان زردی نوزاد عموماً از روش فتوتراپی (نور درمانی) استفاده می‌شود. در این روش، نوزاد در معرض نور آبی با طیف خاصی قرار می‌گیرد تا کبد آسان‌تر بیلی‌روبین را از بدن دفع کند. در موارد شدید، ممکن است از روش تعویض خون (ترانسفیوزیون) برای پاک کردن بیلی‌روبین اضافه از بدن نوزاد استفاده شود. همچنین، شیردهی بیشتر و منظم می‌تواند به کاهش زردی نوزاد کمک کند.

علائم و نشانه‌های زردی نوزادان چیست؟

علامت اصلی زردی، زرد شدن پوست نوزاد است. این وضعیت به خصوص در نور طبیعی مثلا جلوی پنجره، بهتر دیده می‌شود. علائم عموما از صورت نوزاد شروع شده و به‌تدریج سفیدی چشم و زبان را در بر می‌گیرد. با افزایش سطح بیلی‌روبین خون، زردی ممکن است به سینه، شکم، دست‌ها و پاهای نوزاد نیز سرایت کند. تشخیص زودهنگام زردی به خصوص اگر نوزاد پوست تیره‌تری داشته باشد، تا حدودی دشوار است. اما همچنان می‌توان از رنگ چشم و زیر زبان نوزادتان به مشکل زردی او پی ببرید.

دلیل زردی نوزادان چیست؟

بیلی‌روبین یک رنگدانه طبیعی است که بدن نوزاد هنگام تجزیه گلبول‌های قرمز به خون آزاد می‌کند. در افراد بالغ، کبد به طور معمول بیلی‌روبین را از خون فیلتر کرده و سپس از بدن دفع می‌کند. اگر کبد نوزاد به اندازه کافی برای فیلتر کردن بیلی‌روبین رشد نکرده باشد، این ماده به آهستگی در خون افرایش می‌یابد. تجمع بیلی‌روبین باعث‌می شود پوست کودک زرد به نظر برسد. اغلب نوزادان در چند روز ابتدایی تولد دچار زردی می‌شوند. این عارضه به این دلیل رخ می‌دهد که معمولا چند روز طول می‌کشد تا کبد به تکامل رسیده و حذف بیلی‌روبین را به طور کامل انجام دهد. البته در موارد نادری ممکن است زردی شدید و جدی رخ دهد که دلایل آن به‌ شرح زیر است:

• عفونت خون
• گروه خونی متفاوت با مادر
• ترومای ناشی از زایمان دشوار
• تعداد زیاد گلبول قرمز در خون
• سطح پایین اکسیژن (هیپوکسی)

زردی نوزادان چگونه درمان می‌شود؟

در بیشتر موارد، زردی نوزادان پس از چند روز خودبه‌خود برطرف می‌شود و نیاز به درمان خاصی نیست. سطوح خفیف زردی معمولاً با ادامه رشد کبد کودک از بین می‌رود. تغذیه مکرر نوزاد (۱۰ تا ۱۲ بار در روز) می‌تواند حرکت روده را افزایش داده و به کودک کمک کند تا از شر بیلی روبین اضافه خلاص شود.

اگر سطح بیلی روبین کودک پس از گذشت یک هفته همچنان بالا باشد، پزشک ممکن است درمان فتوتراپی را انجام دهد. در طول فتوتراپی، نوزاد در زیر نور آبی با فرکانس مخصوص قرار می‌گیرد. این نور عوارضی برای نوزاد به دنبال ندارد و یکی از روش‌های درمانی ایمن محسوب می‌شود. فتوتراپی معمولا یک تا دو روز طول می‌کشد و پس از آن زردی نوزاد فروکش می‌کند. در موارد نادری که فتوتراپی جواب ندهد، پزشک ممکن است تعویض خون یا ترانسفیوژن را توصیه کند. با تعویض خون، مقداری از خون نوزاد با خون تازه و اهدایی جایگزین می‌شود.

چه زمانی برای زردی نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟

زمان ویزیت پزشکی به سن نوزاد و سطح بیلی‌روبین او در هنگام خروج از بیمارستان و سایر عوامل بستگی دارد. سطح بیلی‌روبین نوزاد در فاصله زمانی بین سه تا پنج روز به بالاترین حد خود می‌رسد و پس از آن رو به بهبودی می‌رود. اما در برخی موارد، زردی نوزاد ممکن است بیش از حد طولانی شود که در چنین شرایطی نیاز به بررسی پزشکی دارد. در حالت کلی، اگر شدت رنگ زرد پوست و چشم نوزاد هر روز شدیدتر شود یا در زمان ابتلا به زردی، نوزاد بسیار خواب آلود و کم تحرک است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر تغییر رنگ ادرار یا مدفوع، بی‌حالی شدید، مشکل در شیرخوردن یا کاهش وزن یا هر علامت نامطلوب دیگری را در نوزادتان مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

نکات  مهم در رابطه با زردی نوزاد

در ارتباط با زردی نوزاد، موارد زیر نکات مهمی هستند که باید در نظر داشته باشید:

• زردی نوزادی عموماً طبیعی بوده و در اکثر موارد تا دو هفته پس از تولد بهبود می‌یابد.
• زردی نوزاد معمولاً از پوست صورت شروع شده و در ادامه چشم و زیر زبان را در برمی‌گیرد.
• اگر زردی نوزاد بیش از یک الی دو هفته طول بکشد، به پزشک مراجعه کنید.
• پزشک ممکن است از شما بخواهد تا رنگ پوست نوزاد را در طول روز و با استفاده از نور طبیعی کنترل کنید.
• در برخی موارد، زردی نوزاد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
• در زردی‌های شدید، نوزاد تحت نورفرابنفش آبی یا در صورت لزوم تحت درمان دارویی قرار خواهد گرفت.
• در هنگام زردی نوزاد، تغذیه مکرر و کافی برای نوزاد بسیار مهم است. شیر مادر و یا شیر خشک باید به میزان کافی به نوزاد داده شود.
• در صورتی که روند بهبود زردی آشکار نباشد و علائمی نظیر بیشتر شدن رنگ زرد، بی‌حالی شدید و تغییر رنگ ادرار یا مدفوع را مشاهده کردید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

از کجا بفهمیم زردی نوزاد خوب شده است؟

گاهی علائم زردی نوزاد در بدو تولد و در بیمارستان چک می‌شود و در صورت نیاز امور مراقبتی انجام خواهد شد. اما گاهی سطح بیلی‌روبین نوزاد در سه تا پنج روزگی به بالاترین حد خود می‌رسد. بنابراین مهم است که در این موارد سطح بیلی‌روبین خون ارزیابی گردد. اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین خون با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از آنها دریافت یک نمونه خون از پاشنه نوزاد و سپس بررسی آزمایشگاهی سطح بیلی‌روبین کل سرم (TSB) است. اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین با آزمایش خون یکی از دقیق‌ترین راه‌ها برای اطمینان از بهبود زردی نوزادان است.

چه زمانی آزمایش زردی باید انجام شود؟

به‌طور طبیعی، به دلیل عدم توانایی کبد نوزاد برای حذف بیلی‌روبین از خون، سطح بیلی‌روبین نوزادان تا حدودی بیشتر از بزرگسالان است. علاوه‌بر این، گلبول‌های قرمز در خون نوزادان با سرعت بالاتری تجزیه می‌شوند و به همین دلیل رنگدانه بیشتری در خون آزاد می‌شود. غالبا، دو هفته پس از تولد و با تکامل یافتن کبد، زردی نیز خودبه‌خود درمان می‌شود. البته در مواردی به دلیل شدت بالای عارضه و یا تکامل دیرهنگام کبد و یا وجود سایر اختلالات سلامتی، زردی ممکن است طولانی شود و سلامت نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد. از این‌رو، لازم است که در صورت مشاهده هرگونه زردی در نوزاد موضوع را به پزشک اطلاع داده تا آزمایشات تشخیصی لازم انجام شده و درمان متناسب تجویز گردد.

آزمایش زردی نوزاد در منزل

برای اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین خون نوزاد، اطمینان از سلامتی او و پیشگیری از بروز هرگونه عوارض ناشی از زردی، بهترین راه انجام آزمایش زردی است. یکی از راه‌های آسان، سریع و قابل اطمینان برای انجام تست زردی نوزادان استفاده از خدمات آزمایش در منزل هومکا است. با بهره‌گیری از این خدمات  دیگر لازم نیست که نوزاد را برای انجام آزمایش به آزمایشگاه ببرید چراکه کادر متخصص از مجموعه هومکا به منزل شما اعزام می‌شود و کار نمونه‌گیری را با دقت و با رعایت اصول بهداشتی انجام می‌دهد.