اف-۱۱۱؛ هواپیمای جنگی که برای نابودی همه چیز در همه جا ساخته شد! (+فیلم و عکس)

موبنا – جنرال داینامیکس اف-۱۱۱ آردوارک (General Dynamics F-111 Aardvark) ممکن است مشهورترین هواپیمایی نباشد که تاکنون در آسمان پرواز کرده است، اما با این وجود یک هواپیمای تهاجمی آمریکایی پیشگام بود.

 

 

ویژگی های طراحی خاصی به عنوان یک هواپیمای تهاجمی چند منظوره در اف-۱۱۱ گنجانده شد. زمانی که بیش از پنج دهه پیش وارد خدمت در نیروی هوایی آمریکا شد، این هواپیما به عنوان یک تغییر دهنده بازی در میدان نبرد عمل می کرد.

اف-۱۱۱ توانایی خوبی در پرواز در ارتفاعات پایین داشت. برخی از علاقمندان به دنیای هوانوردی از این هواپیمای جت چند منظوره به عنوان اف-۳۵ زمان خود یاد می کنند.

داستان شکل گیری اف-۱۱۱ آردوارک

در اوایل دهه ۱۹۶۰، نیروی هوایی آمریکا به یک جنگنده بمب افکن و نیروی دریایی آمریکا به یک جنگنده برتری هوایی نیاز داشتند. در می ۱۹۶۰، یک فروند هواپیمای شناسایی یو-۲ سی آی ای توسط یک موشک سطح به هوای جدید بر فراز اتحاد جماهیر شوروی سرنگون شد. پس از این اتفاق، ارتش آمریکا تولید یک جنگنده بمب افکن با قابلیت حمله/بازدارندگی عمیق را مد نظر قرار داد.

در ابتدا، دو نوع هواپیما برای نیروی دریایی و نیروی هوایی آمریکا توسعه یافت، با این وجود، برنامه نیروی دریایی در نهایت متوقف شد، اما نیروی هوایی برنامه توسعه اف-۱۱۱ را دنبال کرد.

شرکت جنرال داینامیکس توسعه هواپیمایی با پیکربندی بال تاشو را دنبال کرد که حین پرواز امکان تغییر شکل آن وجود داشته باشد.

اساسا، این نوع پیکربندی به هواپیما اجازه می دهد تا با توجه به ماموریت، در سرعت های پایین یا سرعت های فراصوت از مانورپذیری لازم برخوردار باشد.

اف-۱۱۱ آردوارک دارای سامانه های اویونیک پیشرفته بود که به آن امکان پرواز نزدیک به سطح زمین هنگام شب و در شرایط آب هوایی مختلف را می داد. سامانه راداری آن حتی به هواپیما اجازه پرواز در ارتفاعات بسیار پایین با فاصله ۶۰ متر از سطح زمین بی نیاز از مداخله خاصی از سوی خلبان را می داد.

مشخصات و قابلیت ها

اف-۱۱۱ یک هواپیمای چند منظوره، با برد پروازی متوسط و سرعت فراصوت بود. آردوارک به عنوان یک هواپیمای تهاجمی، بمب افکن راهبردی، هواپیمای شناسایی و هواپیمای جنگ الکترونیک خدمت کرد.

این هواپیما دارای دو خدمه بود و از دو پیشرانه توربوفن دارای پس سوز ساخت شرکت پرت اند ویتنی نیرو می گرفت. اف-۱۱۱ توانایی دستیابی به بیشینه سرعت ۲۶۵۶ کیلومتر در ارتفاعات بالا و ۱۴۷۲ کیلومتر بر ساعت در ارتفاعات نزدیک به سطح دریا را داشت. برد پروازی آن ۵۹۴۰ کیلومتر بود و می توانست تا ۶۶۰۰۰ پا (۲۰۰۰۰ متر) اوج بگیرد.

اف-۱۱۱ نخستین پرواز خود را در ۲۱ دسامبر ۱۹۶۴ انجام داد و به صورت رسمی در ۱۸ ژوییه ۱۹۶۷ فعالیت خود را آغاز کرد.

از نظر مهمات، جنگنده چند منظوره آردوارک به انواع مختلف سلاح های هوا به سطح برای حمله دوربرد مسلح می شد. بخش داخلی سلاح اف-۱۱۱ در برخی مدل ها امکان حمل یک توپ ۲۰ میلیمتری ام۶۱ ولکان را داشت. همچنین، در این بخش امکان حمل بمب های ۳۴۰ کیلوگرمی ام‌کی ۱۱۷ وجود داشت.

اف-۱۱۱ توانایی حمل تسلیحات هسته ای مانند بمب های بی۴۳، بی۵۷ و بی۶۱ را داشت.

همچنین، این هواپیمای چند منظوره امکان پرتاب موشک دورایستا ای ‌جی ‌ام-۱۴۲، موشک ضد کشتی ای جی ام-۸۴ هارپون، و موشک ضد تشعشع ای جی ام-۸۸ هارم را داشت.

تاریخچه رزمی کوتاه اف-۱۱۱

اف-۱۱۱ در سال ۱۹۶۷ خدمت در نیروی هوایی آمریکا را آغاز کرد و خیلی زود در سال ۱۹۶۸ در موقعیت های جنگی فعال به کار گرفته شد. این هواپیما حضور پررنگی در نیمه دوم جنگ ویتنام برای انجام ماموریت های حمله به سطح در ارتفاع پایین داشت.

اف-۱۱۱ طولانی ترین ماموریت رزمی جنگنده در تاریخ را نیز به نام خود ثبت کرده است. در ۱۴ آوریل ۱۹۸۶، بمباران لیبی توسط آمریکا طی عملیات دره ال دورادو انجام شد. پرواز رفت و برگشت هواپیماهای اف-۱۱۱ بین پایگاه نیروی هوایی سلطنتی لیکن هیث و پایگاه نیروی هوایی سلطنتی آپر هیفورد در انگلیس و لیبی به طول ۱۰۳۰۰ کیلومتر ۱۳ ساعت طول کشید.

این هواپیما همچنین در جنگ خلیج فارس (عملیات توفان صحرا) در سال ۱۹۹۱ به کار گرفته شد.

با توجه به هزینه های نسبتا بالای تعمیر و نگهداری در بحبوحه کاهش بودجه پس از جنگ سرد، نیروی هوایی آمریکا تصمیم گرفت تا ناوگان هواپیماهای اف-۱۱۱ خود را در دهه ۱۹۹۰ بازنشسته کند. آخرین اف-۱۱۱اف در سال ۱۹۹۶ و آخرین ئی‌اف-۱۱۱ در سال ۱۹۹۸ بازنشسته شدند.

هواپیمای اف-۱۵ئی استرایک ایگل برای ماموریت های تهاجمی دقیق برد متوسط و بمب افکن بی-۱بی لنسر در نقش بمب افکن فراصوت به عنوان جایگزین های اف-۱۱۱ به کار گرفته شدند.

 

 منبع: مجله تصویری سلاح