چرا اپراتورهای تلفن همراه باید به دنیای هوش مصنوعی وارد شوند؟

موبنا؛ مریم عباسی – خیلی‌ها تصور می‌کنند هر وقت صحبت از هوش مصنوعی است، یعنی همان ChatGPT یا نمونه‌های مشابه! اما واقعیت این است که دنیای هوش مصنوعی، بسیار فراتر از مواردی است که این روزها جنبه سرگرمی برای خیلی از ماها پیدا کرده است.

در زمینه‌ی هوش مصنوعی، یک سری سوالات مرتبا پرسیده می‌شود؛ مثلا اینکه دقیقا منظور از هوش مصنوعی چیست؟ فرق بین هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و یادگیری عمیق چیست؟ چه مسائل دشواری حالا به‌راحتی قابل حل هستند و حل چه مسائلی هنوز از توانایی هوش مصنوعی خارج است؟ و شاید محبوب‌ترین آن‌ها، آیا قرار است دنیا با هوش مصنوعی نابود شود؟

بد نیست بدانید اصطلاح «هوش مصنوعی» (Artificial Intelligence) یا AI برای توصیف سیستمی به‌کار می‌رود که می‌تواند فعالیت‌های شناختی وابسته به ذهن انسان ازجمله «یادگیری» و «حل مسئله» را به‌خوبی یا حتی بهتر از انسان‌ها انجام دهد.

همان‌طور که گفتیم این روزها هوش مصنوعی را می‌توان تقریبا در هر چیزی دید، از دستیارهای صوتی مثل Siri  و الکسا گرفته تا الگوریتم‌های پیشنهاد فیلم و آهنگ در نتفلیکس و اسپاتیفای و خودروهای خودران و ربات‌هایی که در خط تولید مشغول به کار هستند.

ChatGPT نوعی چت‌بات آزمایشی یا بهتر است بگویم بهترین چت‌باتی است که تاکنون در دسترس عموم قرار گرفته است. این چت‌بات که نوامبر ۲۰۲۲ توسط شرکت OpenAI عرضه شد، مبتنی‌بر نسخه‌ی ۳.۵ مدل زبانی GPT است. در وصف شگفتی‌هایChatGPT حرف‌های زیادی زده شده است. کاربران با تایپ درخواست‌های خود در رابط کاربری به‌شدت ساده‌ی این چت‌بات، نتایج حیرت‌انگیزی دریافت می‌کنند؛ از تولید شعر، آهنگ و فیلم‌نامه گرفته تا نوشتن مقاله، کد و پاسخ به هر سؤالی که فکرش را بکنید و تمام این‌ها تنها در کمتر از ۱۰ ثانیه انجام می‌شود.

حجم داده‌هایی که ChatGPT با آن‌ها آموزش داده شده به حدی وسیع است که خواندن تمام آن‌ها به «هزار سال عمر انسانی» نیاز دارد. داده‌هایی که در دل این سیستم پنهان شده، دانش بی‌نهایت بزرگی را درباره‌ی جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، در خود جای داده است و به‌همین خاطر می‌تواند تقریبا به تمام سوال‌های ما پاسخ دهد.

اما آیا کاربرد هوش مصنوعی به جنبه‌های سرگرمی آن خلاصه می‌شود؟ حقیقت این است که هوش مصنوعی همه جنبه‌های زندگی بشر از سلامت تا اقتصاد و فناوری را دگرگون کرده است. آمار‌هایی که در بخش‌های اقتصادی منتشر شده حاکی از تاثیرگذاری این فناوری پیشرفته است. براساس شاخص‌های آماری هوش مصنوعی، در بخش‌های مختلف اقتصادی خاورمیانه این تأثیر طی سال گذشته مشخص و محسوس بوده است. برای مثال، اندازه بخش خرده و عمده‌فروشی، کالاهای مصرفی، غذا و مسکن با ورود هوش مصنوعی به این حوزه رشد ۱۹ درصدی داشته است. در بخش لجستیک افزایش اندازه ۱۵.۲ درصد بوده است. در فناوری، رسانه و ارتباطات این رشد اندازه ۱۴ درصد، در ساخت تولید ۱۲.۴ درصد، انرژی، خدمات رفاهی و معدن ۶.۳ درصد، بخش عمومی، سلامت و آموزش ۱۸.۶ درصد و در بخش خدمات مالی، تخصصی و مدیریتی ۱۳.۶ درصد بوده است.

همین آمار به خوبی نشان می‌دهد هوش مصنوعی چطور می‌تواند بخش‌های مختلف را درگرگون کند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این حوزه، اگر در ایران هم بخواهیم فناوری هوش مصنوعی را توسعه دهیم، باید از بخش‌هایی که توانایی لجستیکی قوی‌تری برخوردار هستند – نظیر صنعت ارتباطات همراه – شروع کنیم.

اپراتورهای تلفن‌همراه در سال‌های اخیر پیشرو در حوزه فناوری‌های نوین نظیر نسل پنجم اینترنت همراه بوده‌اند؛ اگر با همین رویکرد توجه جدی‌تری به مقوله هوش مصنوعی داشته باشند، می‌توانند چراغ توسعه بومی این فناوری در کشورمان را روشن کنند.

تصور کنید، هوشمندسازی اپراتورهای تلفن‌همراه چه تاثیری بر روند توسعه و ارائه خدمات صنعت ارتباطات همراه کشورمان می‌گذارد. این فناوری احتمالا ده‌ها بار تاثیرگذارتر از زمانی است که اینترنت به شبکه تلفن‌همراه اضافه شد! اگر به‌خاطر داشته باشید زمانی که اپراتورها از نسل دو به سه و بعد از نسل چهارم مهاجرت کردند، کارکردهای جدیدی برای این حوزه تعریف شد که اساسا قبل از آن کسی به آن فکر هم نمی‌کرد! حالا کافی است اپراتورهای موبایل مثل همراه اول دست به‌کار شوند و آغازگر تغییر جدیدی در دنیای هوش مصنوعی باشند.