والدین و اهمیت برنامه ریزی خواب کودک در سال تحصیلی جدید!

مجله آنلاین موبنا – همانطور که می دانید یکی از مهم ترین دغدغه های والدین، چگونگی برخورد با کودکی است که برای خواب شبانه مقاومت می کند! آیا تاکنون چنین شرایطی را تجربه کرده اید؟ به عنوان مثال کودکی دارید که از رفتن به تخت خود امتناع کرده و یا اصرار می کند که در کنار شما بخوابد؟ هرچند این موارد و موقعیت های مشابه والدین را دچار تنش های مکرر می کنند، اما مشکلاتی متداول محسوب می شوند و راه حل خاص خود را دارند. توجه داشته باشید که بدون مداخله مناسب و برنامه ریزی شده، رفتار خواب کودک به مرور زمان نه تنها اصلاح نمی شود بلکه شکل بدتری نیز به خود خواهد گرفت.

رفتار خواب نادرست دو پیامد اصلی به دنبال دارد که در صورت عدم توجه به آن می تواند کودک و والدین را دچار آسیب های جدی کند. پیامد نخست که البته از اهمیت بالاتری نیز برخوردار است، تداخل با چرخه طبیعی خواب و بیداری کودک و به تبع تهدید سلامتی وی عنوان شده است. پیامد دوم هم هدر رفت انرژی والدین و همچنین القای اضطراب و استرس به آنها خواهد بود. محرومیت از خواب با طیف وسیعی از مشکلات ذهنی و جسمی همانند اختلال در یادگیری و تغییر خلق و خو در ارتباط است. حال در صورت مواجهه با شرایط مذکور، چه کاری از دست والدین ساخته است؟ در ادامه استراتژی های ساده اما تاثیرگذاری را معرفی خواهیم کرد که می توانند پایانی بر رفتارهای خواب نادرست کودکان باشند.

تنظیم مقررات محکم و استوار پیرامون ساعت خواب

به تنظیم یک سری قوانین و مقررات ثابت بر اساس سطح انتظارات خود بپردازید. زمانی خاص را مشخص کنید و از فرزندتان بخواهید پیش از فرا رسیدن ساعت مقرر شده، آماده خواب باشد. اگر همکاری مناسبی از جانب وی دریافت نکردید، یک زمان خاموشی برنامه ریزی شده نیز در نظر بگیرید. البته لازم به ذکر است که تنظیم قوانین مرتبط با زمان خواب، تا اندازه زیادی وابسته به سن فرزند و استقلال او خواهد بود. برای مثال در مورد نوجوانان می توان انعطاف پذیری بیشتری به خرج داد. اگر فرزندی نوجوان دارید که می تواند بدون هیچ گونه کمکی از جانب شما زمان برخاستن از خواب را مدیریت کند، بهتر است تنظیم زمان خواب شبانه را نیز بر عهده خودش بگذارید. اما این موضوع در مورد کودکان خردسال و حتی مقاطع ابتدایی سنین مدرسه صدق نخواهد کرد و اجرای مقررات استوار اهمیت بالایی خواهد داشت.

ایجاد عادات سالم خواب شبانه

کمک به ایجاد و نهادینه سازی عادات سالم خواب شبانه، یکی دیگر از موثر ترین استراتژی ها برای مدیریت زمان خواب کودکان خواهد بود. اما نهادینه سازی این عادات چگونه انجام می شود؟ در قدم اول زمان تماشای برنامه های تلویزیونی، بازی های کامپیوتری و یا هر گونه فعالیت دیگری که با صفحه نمایش در ارتباط است را محدود کنید. چنین فعالیت هایی پیش از خواب می توانند در چرخه طبیعی خواب و بیداری تداخل ایجاد کنند. اگرچه بسیاری از والدین برای به خواب رفتن سریع تر کودک خود از تلویزیون کمک می گیرند، مطالعات مختلف (مانند مطالعه سال ۲۰۱۳ که در ژورنال Pediatrics چاپ شده است) حاکی از آن اند که این امر برعکس سبب تاخیر در خواب کودکان خواهد شد. در فاصله یک ساعت مانده به زمان مقرر شده برای خواب شبانه، اجازه تماشای تلویزیون، بازی های ویدئویی و یا کار با کامپیوتر را به فرزندتان ندهید.

همچنین توجه به محتوای برنامه های تلویزیونی مانند کارتون و یا فیلم هایی که کودک تماشا می کند نیز از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. برنامه های ترسناک منجر به کابوس های شبانه به ویژه در کودکان خردسال می شوند. بدین ترتیب توصیه می شود محتوای برنامه هایی که کودک مشاهده می کند را در تمام طول روز، خصوصا ساعت عصر و شب به دقت بررسی کنید. همینطور بهتر است در صورت حضور کودک، از تماشای اخبار خودداری کنید. گزارشات مختلف پیرامون حوادث، بلایای طبیعی و یا هرگونه تراژدی محیطی- اجتماعی می تواند زمینه ساز خواب های آشفته برای کودکان شود. پیش از فرا رسیدن زمان خواب، کودک را به فعالیت هایی مانند کتاب خوانی و یا بحث در مورد مزایای خواب برای سلامتی و رشد بهتر تشویق کنید. این کارها سبب آرام سازی ذهن آنها برای تجربه خوابی راحت خواهند شد.

همکاری برای حل مسئله و گفت و گوی سازنده

اگر فرزندتان برای خواب شبانه راحت با مشکل رو به رو شده است، باید این مسئله را با مشارکت یکدیگر رفع کنید. به عنوان مثال چنانچه کودک از خوابیدن در اتاق خود امتناع می کند، با او گفت و گو کرده و بخواهید دلایلش را توضیح دهد. کودکی که این حالت و مشکلات رفتاری مشابه در زمینه خواب را تجربه کرده، ممکن است فاقد مهارت های خود تسکین دهی باشد و یا درک درستی از مفهوم تنهایی و استقلال نداشته باشد. از جمله اساسی ترین مشکلاتی که در نهایت منجر به رفتار خواب نادرست می شود، ترس خواهد بود. شاید فرزندتان از هیولایی که زیر تختش پنهان شده و یا صداهای عجیب و غریبی که از کمد شنیده می شود، ترس دارد. در این مورد راه حل های خلاقانه راه گشا خواهند بود. می توانید از یک چراغ خواب زیبا و یا اسپری دافع هیولا! استفاده کنید. کودک قطعا به استراتژی های شما اعتماد خواهد کرد.

شکل دهی به پایه ای ترین رفتارهای کودکان در زمان مناسب خود

نهادینه سازی هر رفتاری از عادات سالم خواب شبانه گرفته تا برخورد های اجتماعی، باید در زمان مناسب خود انجام گیرد. پس از گذشت این زمان تلاش برای تغییر روند زندگی کودک و یا آموزش رفتاری متفاوت، انرژی و وقت بیشتری را طلب خواهد کرد. به عنوان مثال کودکی که ۶ سال در کنار والدین خوابیده است، به راحتی برای خوابیدن در اتاق خواب شخصی خود قانع نخواهد شد. باتوجه به این واقعیت، باید انرژی بیشتری را صرف تغییر شرایط و آماده سازی کودک برای انتقال به اتاق خود کنید. توصیه می شود برای آماده سازی بهتر کودک، از او بخواهید طی روز مقداری از زمان خود را در اتاقش سپری کند، روی تحت خودش استراحت کرده و یا حتی برای چند شب هم که شده تشک وی را به اتاق خواب خودتان منتقل کنید. این گام های کوچک تاثیر زیادی بر تغییر نظر کودکان مقاوم خواهد داشت.

پاسخ قاطع به مشکلات رفتاری

هنگامی که اولین نشانه های رفتاری نادرست در خصوص موضوع خواب رویت شود، حفظ انضباط و پاسخ قاطع تبدیل به اموری ضروری خواهند شد. اگر فرزندتان بارها و بارها تکرار می کند که خسته نیست، این رفتار را تا زمان توقف کامل آن نادیده بگیرید. اگر پس از ۱۰ دقیقه هم به وی پاسخ دهید، کودک خواهد آموخت که با مقاومت طولانی مدت قادر به جلب توجه شما خواهد بود. این حقیقت در مورد محل خواب کودک نیز صدق می کند. بنابراین مهم است که رفتار شما پیامی پیوسته با مضمون “از تو انتظار دارم هر شب راس زمان مقرر در اتاق خودت بخوابی” را ارسال کند. تا زمانی که عادات رفتاری نادرست فرزندتان اصلاح نشده است، دست از حفظ نظم و انضباط مد نظر خود برندارید.