نخستین نیروگاه جهان که دی‌اکسیدکربن را به مواد معدنی تبدیل می‌کند (+عکس)

موبنا – شرکت سوئیسی «کلایم‌ورکس» چندی پیش نخستین کارخانه جهان را با قابلیت جدا کردن دی‌اکسید کربن از هوا تاسیس کرده بود که این کارخانه «دایرکت اِیر کَپچر» (DAC) نام داشت. این شرکت هم اکنون در کشور ایسلند همکاری‌هایی را با یک مرکز تولید انرژی از حرارت مرکزی زمین آغاز کرده است تا نخستین نیروگاه «انتشار منفی» جهان را راه‌اندازی کند.

یک گروه بین‌المللی از دانشمندان در این شرکت برای سال‌های طولانی روی پروژه‌ای کار کردند تا به واسطه آن بتوانند روش جدید برای تبدیل دی‌اکسید کربن به مواد معدنی جامد را ارایه دهند. پروژه‌ای که شرکت سوئیسی در این زمینه ارایه کرده است CarbFix نام دارد که طی آن ملکول‌های CO2 با آب پیوند داده می‌شوند و سپس ماده به دست آمده تا عمق ۷۰۰ متری زمین پمپ می‌شود. این محلول مبتنی بر دی‌اکسید کربن در تماس با سنگ‌های بازالت که در عمق زمین وجود دارند به سرعت به یک ماده معدنی کربناته تبدیل می‌شود.

قبل از این کشف بزرگ تصور می شد که این نوع فرآیند کانی سازی می‌تواند از صدها تا هزاران سال طول بکشد و به عبارت ساده‌تر دانشمندان تا پیش از این تصور می‌کردند برای آنکه ذرات دی‌اکسید کربن به ماده معدنی جامد تبدیل شود می‌بایست هزاران سال منتظر ماند. ولی گروهی که روی پروژه CarbFix فعالیت می‌کنند با شگفتی تمام متوجه شدند که CO2 پس از گذشت تنها دو سال می‌تواند به یک جامد معدنی تبدیر شود.

دکتر «جورگ مَتر» مدیر پروژه CarbFix در این خصوص گفت: «نتایجی که به دست آوردیم نشان داد بین ۹۵ تا ۹۸ درصد دی‌اکسید کربنی که به داخل زمین تزریق می‌کنیم در دوره زمانی کمتر از دو سال به ماده معدنی تبدیل می‌شود».

شرکت کلایم‌ورکس همچنین طی چند سال گذشته سیستم DAC را هم توسعه داده بود. این سیستم به گونه‌ای ساخته شده بود که می‌توانست گاز دی‌اکسید کربن را از هوای محیط جمع‌آوری کند و پس از پاکسازی محیط به واسطه فیلترهای مخصوص، CO2 به دست آمده را در قالب گاز به شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت تجاری می‌کنند بفروشد. نخستین نیروگاه جمع‌آوری دی‌اکسید کربن جهان چندی پیش در شهر زوریخ راه‌اندازی شد و توانست CO2های جمع‌آوری شده را به یکی از گلخانه‌های نزدیک این محل واگذار کند.

تجزیه کربن در مراکزی که CO2 جمع‌آوری می‌شود و در مخازن زیرزمینی نگهداری می‌شود، در سال‌های اخیر بحث‌های فراوانی را به دنبال داشته است. یکی از مطالعات دانشگاه MIT در سال ۲۰۱۵ میلادی نشان داد جمع‌آوری و نگهداری دی‌اکسید کربن تاثیری در فرآیندهای پیشگیری از پسماند برجا نگذاشته است. بر این اساس در حالی که ما به راحتی می‌توانیم دی‌اکسید کربن را از هوای پیرامون خود جمع‌آوری کنیم، تاکنون روش کارآمد و ایمن برای استفاده از آن در مقیاس وسیع ارایه نشده بود و البته هنوز هم نگرانی‌های فراوانی وجود دارد که تجزیه دی‌اکسید کربن می‌تواند بار دیگر امکان بازگشت این گاز خطرناک به جو را فراهم کند.

ادغام فناوری DAC کلایم‌ورکس با پروسه کانی سازی CarbFix این نظریه را مطرح کرده است که دانشمندان به واسطه آن بتوانند سیستمی تولید کنند که نه تنها کربن خالص را ارایه می‌دهد، بلکه کربن منفی برای کاربرد در زندگی روزمره انسان را هم عرضه کند. «کریستوف گبالد» مدیرعامل شرکت کلایم‌ورکس در این خصوص گفت: «به کارگیری این فناوری به صورت گسترده برای جمع‌آوری دی‌اکسید کربن و ذخیره آن اتفاق بسیار بزرگی محسوب می‌شود. این اقدام نه تنها در ایسلند به صورت عملی مورد استفاده قرار گرفته است، بلکه می‌توانیم نیروگاه‌های مشابه را در دیگر نقاط جهان هم راه‌اندازی کنیم».

البته باید توجه داشت که در مرحله کنونی جمع‌آوری و ذخیره دی‌اکسید کربن در این مقیاس و تبدیل آن به مواد معدنی چندان مورد توجه قرار نگرفته است و دانشمندان در مرحله بعد این مسئله را بررسی می‌کنند که سیستم‌های ذخیره سازی برای کانی سازی دی اکسید کربن تا چه اندازه می‌توانند مقرون به صرفه باشند تا این پروژه به صورت گسترده در سراسر جهان عملیاتی شود.