وامی برای گرانفروشی

فریبرز مسعودی:  این را راننده جوان وانتی که پخش محصولات یک شرکت را انجام می‌دهد، می‌گوید: «این وانت خرج من و دوستم که ویزیتور یک شرکت پخش است را می‌دهد. اما شرکت اولتیماتوم داده که وانت بایستی معاینه داشته باشد و چون وانتم فرسوده است، نمی‌توانم معاینه بگیرم.» وام‌های خودرو که برای ایجاد شوک به اقتصاد در نظر گرفته شده بود، پرداخت شد و اگر چه خودروسازان از این خوان نعمت نصیب بردند و نفسی به راحتی کشیدند، اما نه از سنگینی بار بیکاری که روی دوش مردم افتاده کاست و نه توانست تکانی به چرخ اقتصاد بدهد. حال اقتصاد کشور‌‌ همان‌گونه که بسیاری از اقتصاددانان و کار‌شناسان اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند، خیلی روبراه نیست و این باعث شد که‌‌ همان خودروسازان نیز از این مُسکِن آن چنان که باید بهره نبردند. هنوز عرق کارکنان نمایندگی‌هایی که شامل وام خودرو می‌شدند خشک نشده، روزنامه‌ها و سایت‌ها سیاهه بلندبالایی منتشر کردند از خودروهای سنگین یا‌‌ همان «خودروهای کار» که تولیدشان به صفر رسیده است. این را بگذاریم کنار کاهش چشمگیر بیش از ۵۰‌درصدی تولید خودروهای کار سبک (وانت بار‌ها) از قبیل وانت پیکان، نیسان و مزدا در ماه‌های گذشته. در طرف دیگر چه داریم؟ مقدار انبوهی از خودروهای کار فرسوده ازجمله ۱۸‌هزار تاکسی که صاحبان آنها نان و خرجی زن و بچه‌شان را با آنها تامین می‌کنند و فرسودگی نیمی از ناوگان وانت‌بار که لنگ‌لنگان در خیابان‌ها و جاده‌ها در پی لقمه نانی طی طریق می‌کنند و دست آخر عمر بالای ۳۰‌سال ناوگان حمل بار سنگین که برای رفع احتیاج اقتصاد کشور نیاز به نوسازی دارند. حال پرسش مهم این است که آیا بهتر نبود دولت این وام را در وهله نخست برای خودروهای فرسوده کار از قبیل تاکسی و وانت که به علت نبود بودجه تن سنگین و بیمار خود را در خیابان‌های شهر‌ها می‌کشند و آلودگی به کام شهروندان سرازیر می‌کنند، اختصاص می‌داد تا گردش کار آنها ضمن ایجاد ارزش افزوده در صنعت حمل بار سبک و مسافر درون شهری، به کاهش بیکاری نیز تا حدودی کمک کرده و درنهایت نیز خودروسازان را به تحرک وا می‌داشت. یا حداقل بخشی از این پول صرف نوسازی ناوگان برون‌شهری که عمر آن بیش از ۳۰‌سال است می‌شد. منابع مالی محدود دولت در این طرح نه‌تنها کمکی به گردش چرخ صنعت و  پیرو آن اقتصاد کشور نکرد، بلکه تاثیری در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال‌زایی نیز نداشت و تنها آبی بود بر آتش بحران در صنعت خودروسازی ایران که چرخ آن با ادامه سیاست‌های کنونی تا ابد لنگ خواهد زد و نه‌تنها نقش لکوموتیو اقتصاد ایران را بازی نخواهد کرد که زائده‌ای بر آن خواهد بود.

۱۷۹/