ماراتن نفس‌گیر جذاب‌ترین گروه بورسی

کنکاش در فعالیتهای گروه بانکداری بورسی را باید به دوره پیش از تحریم، در تحریم و پساتحریم تقسیم کرد. بالا رفتن اولین نماد این گروه بر تابلو تالار شیشه‌ای به اوایل تیرماه سال ۱۳۸۲ پس از ورود بانک کارآفرین و به ترتیب بانک‌های خصوصی دیگر چون اقتصاد نوین در اواخر دی ماه همان سال و بانک پارسیان در آبان ۱۳۸۶ به تابلو معاملات تالار بورس برمی گردد.

با ورود بانک‌ها به بورس اوراق بهادار و بازده بسیار مطلوبی که برای سهامداران خود به ارمغان آورد، صنعت نوپا بانکداری در کانون توجه قرار گرفت و تبدیل به نخستین صنعت سودآور بورسی آن سال‌ها گشت. تا جاییکه سهم بانکهای خصوصی بعنوان پیشگامان گروه صنعتی بانکی در خردادماه سال ۱۳۸۷ که هنوز سه بانک دولتی وارد آن نشده بودند به تنهایی ۴.۵ درصد از کل بازار سهام بود و در سال ۱۳۸۸ ارزش سهام این گروه صنعتی به ۱۳.۶ درصد رسید.

پیشرفت در عملکرد این گروه بورسی ادامه داشت، بطوریکه در سال ۱۳۹۰ گروه صنعتی بانکها با در اختیار داشتن ۲۴.۲ درصد از ارزش کل بازار در مقام نخست صنایع بورسی ایستاده بود. افزایش تعداد بانکهای حاضر در بورس از پایان سال ۱۳۸۷ و با واگذاری بانک ملت بعنوان اولین بانک دولتی و هم چنین ورود بانکهای خصوصی دیگر به بازار بورس و فرابورس طی سال‌های ۱۳۸۹ قوت گرفت و بدین ترتیب تا آن زمان ۱۶ بانک در بازار سرمایه حضور یافتند.

اما ماه عسل گروه‌های بانکی در بورس دیری نپایید. بعد از انتشار خبر اختلاس در شبکه بانکی، توجه سهامداران از آینده این صنعت با سقوط آزاد ارزش سهام این گروه در بورس برگشت. پایین آمدن ارزش سهام صنعتی که زمانی از آن بعنوان بزرگترین صنعت بورسی یاد می شد به ۱۷.۱ درصد از ارزش بازار سرمایه در سال ۱۳۹۱ گواه تاثیر سو استفاده‌های مالی از این بخش است.

با وجود هزینه‌های زیادی که در دوره ی تحریم بر عملیات ارزی کل سیستم بانکی تحمیل شد این بانکها بودند که توانستند از شرایط محدود کننده تحریم‌های اتحادیه اروپا نفع ببرند. بطوریکه فعالیتهای بانکهای کشور با جایگزینی ارتباطات غیر مستقیم بانک‌ها با خروج از کشور متوقف نشد. ارتباطی که بلافاصله پس از قطع سوئیفت یا همان شبکه پرداخت جهانی در طول دوره تحریم‌های اروپایی با تشکیل شبکه های جدیدی چون تلکس و ایمیل‌های رمزدار برای بانکهای کارگزاری موجود جایگزین شد.

برداشته شدن سوئیفت که امکان ارتباطات مالی بین بانکی را فراهم می‌آورد به گفته نایب رییس کمیسیون تامین مالی، مانع از رصد شدن مکاتبات و معاملات ارزی بانکهای ایران گردید تا جاییکه دور زدن تحریم‌ها توسط شرکت‌های ایرانی انجام می‌گرفت. بطوریکه از میان ۱۰ نماد گروه بانکی و موسسات اعتباری در سال ۱۳۹۲، چهار نماد آن عضو شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر و ۳۰ شرکت بزرگتر بورس بودند.

درآن سال میانگین نسبت قیمت به سود هر سهم پیش بینی شده در گروه صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری ۴.۱۱ درصد بود. این درحالی است که بالاترین نسبت درآمد به سود متعلق به پست بانک با P/E 8.39 و پایین ترین نسبت درآمد به سود مربوط به بانک ملت با نسبت ۷.۶ مرتبه‌ای است.

هم چنین ارزش این گروه صنعتی پس از ۱۰ سال از ورودش به بازار سهام تهران، ۵۷.۱۱ درصد از کل ارزش بورس اوراق بهادار بود. بانک‌های صدرنشین پاسارگاد، ملت و تجارت به ترتیب بیشترین ارزش بازار را در آن زمان در اختیار داشتند و بانک‌های سینا، تجارت و صادرات نیز به ترتیب دارای بیشترین درصد بازدهی در سال ۱۳۹۲ بودند.

با وجود ادامه دار شدن کاهش ارزش سهام گروه صنعتی بانکی بازگشت رشد به فعالیتهای گروه صنعتی بانکداری در سال ۱۳۹۳ با عضویت شش نماد این گروه بطور همزمان در شاخص ۳۰ شرکت بزرگتر و شاخص ۵۰ شرکت فعال تر، امیدوار کننده بنظر می آمد بطوریکه مجموع ارزش سهام ۱۷ بانک حاضر در بورس به ۱۱.۵۹ درصد رسید.

هم چنین ارزش بازار هر یک از ۱۰ نماد فعال این گروه در بازار بورس به بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ریال رسید که بیشترین درصد بازدهی در این گروه صنعتی در سال ۱۳۹۳ مربوط به بانک ایران زمین (۱۰.۹ درصد) و بانک پاسارگاد (۲.۱۰ درصد) بود.

طبق گزارش یک سایت تحلیلی، میانگین نسبت قیمت به سود هر سهم پیش‌بینی شده در گروه صنعتی بانکداری در بورس اوراق بهادار در سال گذشته ۷.۱۳ درصد بوده است که این نشان دهنده نسبت کمتر P/E نمادهای فعال این گروه از متوسط نسبت درآمد به سود کل گروه صنعتی است.

از سوی دیگر، آخرین بازده حقوق صاحبان سهام(ROE ) گروه صنعت بانکداری در بورس اوراق بهادار که نشان دهنده مقدار سودآوری حقوق صاحبان سهام و مشخص کننده وضعیت بازدهی سهامداران است با صدرنشینی شش نماد این گروه در میزان بازدهی نمادهای بورسی، ۲۴ درصد است.

هم چنین متوسط نرخ رشد دارایی های گروه صنعت بانکداری در سال گذشته با صدرنشینی پست بانک ایران به ۳۳ درصد و نرخ رشد سالانه سود خالص در گروه صنعت بانکداری نیز با صدرنشینی بانک ملت به ۲۷ درصد رسید.

با نگاهی به این روزهای تالار شیشه‌ای در دوران پساتحریم برخلاف امیدواری کارشناسان و سهامداران حقوقی که تغییرات قابل توجهی از وضعیت سهام بانک‌های بورسی پیش‌بینی می‌کردند در درازمدت میسر خواهد شد بطوریکه انتظار می‌رود هرگونه تغییری در گروه بانکی بورسی بتدریج و به کندی رخ دهد.