آی بی ام ۳۰۵ راماک؛ معرفی نخستین هارد دیسک تجاری جهان (+عکس)

موبنا – آی بی ام ۳۰۵ راماک (IBM 305 RAMAC) نخستین سامانه کامپیوتری تجاری بود که از یک هارد دیسک با هد متحرک (فضای ذخیره سازی دیسک مغناطیسی) بهره می برد. این سامانه در ۱۴ سپتامبر ۱۹۵۶ به طور عمومی معرفی شد. پیش از این، واحدهای آزمایشی در نیروی دریایی آمریکا و شرکت های خصوصی نصب شده بودند.

راماک (RAMAC) مخفف “روش دسترسی تصادفی حسابداری و کنترل” (Random Access Method of Accounting and Control) بود. طراحی این دستگاه با توجه به نیاز به حسابداری بی درنگ در تجارت انجام شده بود. این سامانه به کسب و کارها اجازه می داد تا تراکنش ها را در لحظه وقوع ثبت کنند.

آی بی ام ۳۰۵ راماک برای جایگزینی با سامانه های مبتنی بر کارت پانچ و نوارهای مغناطیسی در سامانه های حسابداری و برنامه های کنترل موجودی طراحی شده بود.

تاریخچه آی بی ام ۳۰۵ راماک

نخستین دستگاه آی بی ام ۳۰۵ راماک مورد استفاده در صنعت خودروی آمریکا در بخش موپار (MOPAR) شرکت کرایسلر در سال ۱۹۵۷ نصب شد. این جایگزین دستگاه بزرگی شد که بخشی از سامانه کنترل موجودی قطعات و پردازش سفارشات موپار محسوب می شد.

طی بازی های المپیک زمستانی ۱۹۶۰ در اسکوآ ولی (آمریکا)، آی بی ام نخستین سامانه های پردازش داده الکترونیکی را برای بازی ها ارائه کرد. این سامانه دارای یک کامپیوتر آی بی ام ۳۰۵ راماک، مجموعه داده کارت پانچ و یک مرکز چاپ مرکزی بود.

بیش از یک هزار سامانه آی بی ام ۳۰۵ راماک ساخته شد و تولید این دستگاه در سال ۱۹۶۱ متوقف شد. سامانه کامپیوتری ۳۰۵ راماک در سال ۱۹۶۲ و پس از معرفی واحد ذخیره سازی آی بی ام ۱۴۰۵ برای دستگاه آی بی ام ۱۴۰۱ منسوخ شد. ۳۰۵ راماک در سال ۱۹۶۹ به طور کامل از رده خارج شد.

بررسی کوتاه آی بی ام ۳۰۵ راماک

جدا از بخش ذخیره سازی که به نام هارد دیسک ۳۵۰ شناخته می شد، دیگر اجزا سامانه آی بی ام ۳۰۵ راماک شامل یک کارت پانچ، واحد پردازش مرکزی، واحد منبع تغذیه، کنسول اپراتور/واحد کارت خوان و یک چاپگر می شد. همچنین یک بخش استعلام دستی وجود داشت که امکان دسترسی مستقیم به سوابق ذخیره شده را فراهم می کرد.

بخش ذخیره سازی اطلاعات این سامانه دارای پنجاه دیسک با قطر ۶۱۰ میلیمتر بود. دو بازوی دسترسی مستقل برای انتخاب دیسک قابلیت حرکت به سمت بالا و پایین و جلو و عقب را داشتند. میانگین زمان برای یافتن یک داده حدود ۶۰۰ میلی ثانیه بود.

سامانه کامپیوتری آی بی ام ۳۰۵ راماک در اتاقی به ابعاد حدود ۹ متر در ۱۵ متر قابل استفاده بود. واحد ذخیره سازی این سامانه حدود ۱.۵ متر مربع بود.

۳۰۵ راماک یکی از آخرین سامانه های کامپیوتری لامپ خلاء بود که توسط آی بی ام تولید شد. وزن آن بیش از یک تن بود. فضای ذخیره سازی این دستگاه معادل ۳.۷۵ مگابایت و در برخی مدل ها ۵ مگابایت بود. هزینه اجاره ماهانه این سامانه کامپیوتری ۳۲۰۰ دلار در ماه بود. ارزش هر واحد ۵۰ هزار دلار یا ۱۱۳۶۴ دلار برای هر مگابایت تخمین زده شد.

 منبع: عصرایران