به حريم رودخانه تجاوز كردند، سيل آمد

یاسمن مرادی
جاده چالوس در استان البرز يكي از مناطقي بود كه مردم در آن شاهد فاجعه بودند. بسيازي از مسئولان كشوري و استاني ساخت و سازهاي غيرمجاز در بستر رودخانه چالوس را دليل اين فاجعه معرفي كرده‌اند  اما پرسشي كه از اين روزها ذهن بسياري از شهروندان را به خود مشغول كرده اين است كه نقش نهادهاي حفظ منابع طبيعي، محيط زيست و يا اينكه مرجع صدور پروانه‌هاي ساختماني چيست؟
رئيس ستاد بحران شهرستان کرج درباره جزئیات سیل روستای سیجان و نحوه مدیریت در گفت‌وگو با «قانون» مي‌گويد: متاسفانه اخبار ضد و نقیضی از این اتفاق در فضاهای مختلف منتشر شده است که بیشتر اين خبرها واقعی نیستند.
سیل در جاده اصلی چالوس اتفاق نيفتاده
فرماندار کرج مي‌افزايد: این روستا درکیلومتر ۲۵جاده چالوس و با فاصله تقریبی ۸ کيلومتری از سرجاده قرار گرفته است. به‌عبارتی این حادثه در جاده اصلی چالوس اتفاق نيفتاده و همچنين سیل در این روستا بی‌سابقه بوده است.
هیچ یک از حادثه‌دیدگان مسافر نبودند
محمد تقي ایرانی با اشاره به اینکه هیچ یک از حادثه‌دیدگان مسافر نبودند،مي‌گويد:حادثه‌دیدگان این اتفاق همگی از اهالی روستا بوده و هیچ یک از افراد مسافر نبوده‌اند ،تنها چند تن از این افراد برای خرید از روستای سرزیارت که درهم‌جواری سیجان است در محل حادثه حضور داشتند و مابقی اهالی خود روستا بودند. این مسئول ادامه مي‌دهد: با توجه به یک طرفه بودن جاده چالوس ستاد بحران شهرستان جهت حضور در منطقه از طریق همراهی اسکورت پلیس راهور پس از یک  ساعت و اندی از وقوع حادثه در محل حضور پیدا کرد.خوشبختانه پیش از حضور ما اهالی روستا برای نجات حادثه‌دیدگان اقدام کرده بودند.
۵۰درصد از خسارت سیل ناشی از ساخت و ساز غیرمجاز بود
ایرانی با تاکید بر این نکته که ۵۰ در صد از خسارات ناشی از سیل مربوط به ساخت و ساز غیرمجاز بنا و پل‌ها بوده است ،عنوان مي‌كند:اگر ساخت و سازهای غیرمجاز  در بستر و حریم رودخانه صورت نگرفته بود نصف بیشتر خسارات وارد شده کاهش می‌یافت و شاید شاهد تلفات جانی شهروندان نیز در این حادثه  نبودیم.
اهالی سیجان با چوب و چماق مانع تخریب‌های غیرمجاز شدند
پس از واقعه حادثه سيل در بسياري از نقاط كشور و جان باختن چندين تن از هموطنان اولين سوالي كه به ذهن بسياري از مردم مي‌رسد اين است كه متوليان ساخت و ساز چرا اجازه ساخت اينگونه بناها را به مردم داده‌اند؟ فرماندار کرج دراين‌باره مي‌گويد: سه هفته پیش مجریان قانون برای تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز به همین روستا مراجعه کرده بودند که متاسفانه از سوی اهالی مورد هجوم قرار گرفتند . در هنگام رسیدگی به تخریب این مکان‌ها عده‌ای اعلام می‌کردند چرا مردم را اذیت می‌کنید مگر جرم کرده‌اند یا دزدی که خانه‌های آنها را تخریب می‌کنید. متاسفانه یکی از اهالی روستا که چند هفته پیش به دفاع از ساخت و سازهای غیرمجاز باعوامل تخریب برخورد کرده بود، امروز فرزند خود را در این سانحه از دست داد،ممانعت آن روز پدر خانواده، سیل را روانه خانه خودش کرد.
خارج شدن رود خانه از مسیر اصلی
او درباره چگونگي وقوع سيل در اين منطقه مي‌گويد: پس از بارش باران کانال آبی كه مخصوص سيلاب بوده به عمق سه متر ازسمت بالای روستا به سمت پایین  مخصوص سرازیر مي‌شود طی فرآیندی که معضل اصلی آن آبخیزداری نامناسب است از آب و کنده درخت پر می‌شود. از سوي ديگر روی کانال نیز پل‌هایی وجود داشته كه به‌همين دليل زمانی که  سیل هجوم می‌آورد، آب وارد روستا می‌شود در ادامه نيز جریان آب با تعداد زیادی کنده درخت که سیلاب در مسیر خود آنها را ریشه کن کرده وارد کانال آب شده و به  پل اصابت کرده و پس از مسدود شدن مسیر،آب در خیابان فوران می‌کند  سپس  در حدود ۸۰ ماشین‌ کنار جاده را با خود وارد کانال می‌کند، همین ماشین‌ها زیر پل‌ها را مسدود كرده‌اند‌.
اطلاعات هواشناسی ناقص و فراگیر نبوده
ايراني مي‌گويد:هواشناسی از طریق صدا و سیما و پیامک اطلاع‌رسانی کرده بود،اما اینکه به چه تعداد پیامک زده شده بنده بی‌اطلاع هستم.متن پیامک در تلفن همراه بنده موجود است که در پیام تنها به رگبار و سرعت وزش باد یک متر بر ثانیه اشاره شده بود که هم سرعت باد و هم رگبار بیشتر از این اعلام بوده است.
عامل تشدید سیل عدم آبخیزداری و تجاوز به حریم
فرماندار مجموعه عوامل تشدید این حادثه را برشمرده و مي‌افزايد :  اولین عامل عدم آبخیزداری مناسب در روستا بوده که این مشکل از سوی کم‌کاری دو نهاد منابع طبیعی و جهاد کشاورزی صورت پذیرفته است. دومین عامل تجاوز به حریم رودخانه، که به‌عبارتی این تجاوزها موجب شده تا رودخانه تبدیل به جوی و نهری باریک شود وسومین عامل نیزساخت  پل‌های غیراستاندارد بوده است.  مجموعه این عوامل دست به دست هم داده تا یک باران معمولی و قابل کنترل تبدیل به سیلی ویران کننده شود و شاهد از دست رفتن جان شهروندان و سرمایه‌های ملی شویم. متاسفانه بخشی از تلفات به‌دلیل تصمیمات احساسی و ناآگاهانه قربانیان حادثه بوده است و به این ترتیب یک سیل معمولی که همه جا می‌تواند اتفاق بیفتد تبدیل به یک فاجعه شد و ۷ نفر کشته ،یک نفر مفقود و ۱۲نفر مجروح برجای گذاشت.
استفاده از هليکوپتر امکان پذیر نبود
او تصريح مي‌كند: با توجه به شرایط جوی ، تاریکی هوا و نبود بستر مناسب خدمات‌رسانی هوایی از طریق هلیکوپتر امکان پذیر نبود.شهروندان برای مقابله با بحران نیازمند آموزش هستند تا بتوانند پیش از حضور نیروهای عملیاتی از تعداد قربانیان و یا صدمات ایجاد شده بکاهند . متاسفانه به‌دلیل ناآگاهی برخی اهالی روستا،عده‌ای از ما  در خواست قیچی آهن‌بر و سوالات و درخواست‌های عجیبی داشتند  وادعا می کردند که اگر اره و قیچی آهن‌بر داشتیم تعدادی از قربانیان را نجات می‌دادیم. این درخواست‌ها در حالی بود که کشته‌های این حادثه هیچ کدام در ماشین نبودند. حتی یک نفر هم  در ماشین کشته نشده است.
آمارمفقودین از اهالی گرفته شد
ايراني مي‌گويد:از آنجایی که قربانیان حادثه از اهالی همان روستا بودند بر اساس اطلاعات سیجانی‌ها ، ستاد بحران در راستای جست‌وجوی حادثه دیدگان اقدام کرد.جمعی از کشته‌شدگان حادثه در همان روستا خاکسپاری شدند.
ساختمان‌های روستا بیمه سیل و زلزله بود
فرماندار كرج يادآور مي‌شود:خوشبختانه تمامي خانه‌های روستای سیجان بیمه سیل و زلزله بودند و در باب مرمت و احیاي ساختمان‌ها مشکلی پیش روی روستاییان نیست. میزان خسارت وارد شده به خانه‌هاي اهالی روستا، ۴۹ ساختمان با آسیب ۱۰تا ۹۰درصد گزارش شده و جمعیت  روستا در مجموع  ۲۸۷ خانوار بوده است.
عوامل بیمه در محل حاضر شدند
او مي‌گويد: خوشبختانه پس از حادثه عوامل بیمه در روستا حضور یافتند و کارشناسایی‌های مربوطه برای بازسازی خانه‌ها در دستور کار قرار گرفت. با وجود اینکه در نقاط مختلفی از کشور شاهد وقوع سیل بودیم با پیگیری‌های استاندار رئيس ستاد بحران کشور را برای بازدید به روستا آوردیم و در مجموع ۱۰میلیارد تومان بودجه براي اين حادثه اختصاص دادند. با توجه به حادثه‌خیز بودن و شرایط خاص جغرافیایی و معضلات با این ارقام حل  نمی‌شود بلکه حداقل باید ۱۰۰میلیارد تومان برای رفع موانع و تجهیز به استان اختصاص یابد.
متاسفانه باوجود اینکه البرز به‌عنوان استان معین تهران است اما در خدمات اولیه بحران‌زدایی خود مانده است.به‌دلیل وسعت ، جمعیت و شرایط جغرافیایی و اقلیمی البرز امکانات موجود در مواقع بحران به هیچ عنوان پاسخگو نیست.
ما بارها و بارها اعلام نیاز کردیم که باید در منطقه پرخطر مانند جاده چالوس چندین ایستگاه ماشین‌آلات سنگین برای خدمات‌رسانی به موقع احداث شود.
۵نقطه در جاده برای پد هلیکوپتر شناسایی شده
ایرانی همچنین از شناسایی ۵ پد هوایی در جاده چالوس خبر داد که متاسفانه هنوز از سوی هلال احمر برای حضور هليکوپتر اقدامی انجام نشده است.
جاده چالوس نیازمند خدمات درمانی است
رئيس ستاد بحران شهرستان کرج خاطر‌نشان کرد:متاسفانه وضعیت درمانی در جاده چالوس مساعد نیست و در هنگام وقوع حوادث نیز شاهد کمترین خدمات‌رسانی درمانی هستیم.لذا باتوجه به حادثه‌خیز بودن منطقه بايد چند بیمارستان چند تخته  کوچک در نقاط مختلف جاده احداث شود تا مجبور نباشیم حادثه‌دیدگان در جاده را با وضع نامناسب ترافیک و یک طرفه بودن آن ساعت‌ها برای رسیدن به مراکز درمانی با تاخیر به کرج برسانیم،ما در مقابل جان تک تک شهروندان علاوه‌بر وظیفه انسانی ،تعهد قانونی نیز داریم.