مانع بزرگ پوتین!

نیویورک تایمز نوشت: ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز سه شنبه در پارک بزرگی در ۳۰ مایلی مسکو از نخستین نمایشگاه تسلیحات نظامی با فناوری بالای این کشور استقبال کرده و اعلام کرد که روسیه ۴۰ موشک بالستیک بین قاره ای را به زرادخانه هسته ای خود اضافه کند.

همین چند روز پیش بود که مشخص شد آمریکا به دنبال استقرار تسلیحات سنگین در کشورهای حوزه بالتیک و لهستان است تا برای مقابله با هرگونه تهدید از سوی روسیه، حدود پنج هزار نیرو به این منطقه اعزام کند.

تحلیل گران افزایش تاکید بر مسائل نظامی را نشانه تغییرات ناشی از بحران اوکراین می دانند که باعث تقابل هرچه بیشتر روسیه و غرب می شود، چیزی از یک مسابقه تسلیحاتی جدید.

با این حال این یک رقابت آهسته با تمایل اندک به سرمایه گذاری در زرادخانه هایی از نوع جنگ سرد است که از تخریب متقابل خبر می داد.

رویه با توجه به مشکلات اقتصادی مطمئنا حتی استطاعت تامین مالی تسلیحاتی که پوتین متعهد به تحویل آنها تا ۲۰۲۰ شده را هم ندارد. شش ماه پیش او گفته بود که روسیه طی سال جاری ۵۰ موشک بالستیک به زرادخانه هسته ای خود اضافه می کند و دستکم یک مقام ارشد نظامی روسیه علنا تاکید کرده که اشتهای کرملین بیش از جیبش است.

ضمن اینکه نگرانی های مشترک، مانند تهدید از سوی افراط گرایان داعش و برنامه هسته ای ایران باعث شده دو طرف مجبور به همکاری شوند. اما زبان تسلیحات به آرامی و مسلما در حال سایه افکندن بر زبان دیپلماسی و احترام متقابل است.

الکساندر گولتز، تحلیل گر نظامی مستقل روسیه گفت: «همه باید بدانند که ما در جهانی کاملا متفاوت از دو سال پیش زندگی می کنیم. در آن جهان که شکست خوردیم، این امکان وجود داشت که امنیت خود را با پیمان ها و اقدامات اعتمادساز متقابل سازماندهی کنیم. حال ما در شرایط کاملا متفاوتی قرار گرفته ایم، جایی که روش کلی برای اطمینان از امنیت خود، بازدارندگی نظامی است.»

افسران و دانشگاهیان روسیه روز سه شنبه در حاشیه این نمایشگاه نظامی، مجموعه ای از سمینارها را برگزار کردند، از جمله سمیناری که بر تهدیدات امنیتی متمرکز بود. در این سمینار اتهامات معمول در مورد اینکه ناتو به صورت تدریجی در تلاش برای تحت فشار قرار دادن روسیه است، چه از طریق نیروی نظامی یا دامن زدن به انقلاب های داخلی مانند آنچه در اوکراین رخ داد.

ایگور کوروچنکو، سردبیر مجله ماهانه نشنال دیفنس روسیه گفت: «ارتش روسیه در حال بازگشت به آموزش ها و فعالیت های جنگی معمول است. ما دقیقا در حال انجام همان کاری هستیم که شرکای غربی مان انجام می دهند.»

او تکذیب کرد که روسیه برنامه ای برای حمله اوکراین دارد اما گفت که آمریکا از این بحران برای افزایش حضور و نفوذ خود استفاده می کند. وی گفت: «ما می توانیم این تنش نظامی را حس کنیم.»

از دیدگاه غرب، روسیه با الحاق کریمه و بی ثبات کردن اوکراین نظم اروپایی پساجنگ و پساجنگ سرد را درهم شکست. همین مسئله باعث شده کشورهای وابسته همسایه شوروی سابق احساس آسیب پذیری داشته باشند.

گولتز گفت: «روسیه اظهارات خشونت آمیز داشته و تاکید می کند که در جهان بازدارندگی نظامی متقابل زندگی می کند، درحالیکه گمان می کند غرب توجهی به این مسئله نخواهد داشت. اما غرب توجه کرده و روسیه آماده نیست.» وی متذکر شد که استفاده از ۱۰۰ هزار نیروی آموزش دیده برای تصرف کریمه یا حتی بی ثبات کردن همسایه یک چیز است اما مقابله با ناتو چیز دیگری است.

به عقیده تحلیل گران، روسیه بدون نیروی انسانی و سیستم های تسلیحاتی، به این زودی ها آماده این کار نخواهد بود و به همین دلیل است که پوتین به واکنش های نامتقارنی مانند تسلیحات هسته ای روی می آورد.

با این حال این سوال مطرح می شود که روسیه تا چه اندازه استطاعت دارد، حتی اگر یکی از بزرگترین صادرکنندگان تسلیحات جهان با حدود ۱۶ میلیارد دلار فروش طی سال گذشته باشد.

افت قیمت نفت و ارزش روبل بدین معنا است که روسیه طی سال جاری با رکود اقتصادی روبرو است. با این حال پوتین اعلام کرده که همچنان کمچین مدرن سازی نظامی ۴۰۰ میلیارد دلاری یک دهه ای خود و شبکه امنیت اجتماعی که در دور سوم ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۱۲ وعده اش را داده بود را حفظ خواهد کرد. در آن دوره گفته بود که ممکن است روند این حرکت کند باشد اما هرگز به طور علنی به عقب نشینی از این ایده اشاره نکرد.