چه کسانی می‌توانند از پول الکترونیکی استفاده کنند؟

نگاهی به آخرین وضعیت طرح پیاده‌سازی پول الکترونیکی در کشور    
به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، عملکرد پول الکترونیکی به صورت برون خطی (آفلاین) است و به این دلیل هیچ اتصالی با حساب بانکی برقرار نمی‌شود تا قطع شبکه مشتریان را سردگم کند.
پول الکترونیکی یا پول دیجیتالی، ارزش پول واحدهای پول منتشره ازسوی دولت یا بخش خصوصی است که به شکل الکترونیکی برروی یک وسیله الکترونیکی ذخیره شده است. پولی که از حساب مشتری کسر و در فضای چیپ روی کارت الکترونیکی ذخیره می‌شود، نوعی پول الکترونیکی است.
پول الکترونیکی به شیوه‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شود؛ در یکی از تقسیم‌بندی‌ها پول الکترونیکی را به دو دسته پول الکترونیکی شناسایی شده و پول الکترونیکی غیرقابل شناسایی (بی‌نام و نشان) تقسیم می‌کنند.
پول الکترونیکی شناسایی شده حاوی اطلاعاتی درباره هویت مالک آن است که تا حدودی مانند کارت‌های اعتباری است. این پول‌ها دارای قابلیت ردگیری هستند و هویت دارنده آن قابل شناسایی است. قابلیت استفاده این پول در دو روش پیوسته و ناپیوسته امکان‌پذیر است.
اما پول الکترونیکی غیرقابل شناسایی (بی‌نام و نشان) نیز خصوصیت مخفی بودن هویت فرد دارنده‌اش را در بردارد و از این لحاظ درست مانند پول کاغذی سنتی عمل می‌کند. هنگامی که پول دیجیتالی از حسابی برداشت شد بدون باقی گذاشتن هیچ اثری می‌توان آن را خرج کرد و با توجه به این نکته که هنگام ایجاد کردن پول دیجیتالی از امضاهای نامشخص استفاده می‌شود امکان پی‌گیری آن برای هیچ بانکی وجود ندارد.
چه کسانی از پول الکترونیکی استفاده می‌کنند؟
البته هنوز نحوه شارژ مجدد پول الکترونیکی پیاده‌سازی نشده است، اما معمولا بعد از اتمام مبلغ پول الکترونیکی، کانال‌هایی چون حضور در شعب بانک‌ها، ATM و POS امکان شارژ مجدد را فراهم خواهد کرد.
مهران شریفی – مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی – در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که آیا کسانی که حساب بانکی ندارند می‌توانند پول الکترونیکی داشته باشند؟ با اشاره به نگرانی‌های مربوط به پولشویی خاطرنشان کرد: از آنجا که وقتی مشتری اسکناس به بانک می‌آورد کنترل‌های لازم صورت می‌گیرد که پول تمیز و مشروع باشد، بنابراین برای این که در حوزه بانکداری الکترونیک مشکلات پولشویی مانعی ایجاد نکند از پولی که در حساب افراد است با این فرض که آن پول تمام مراحل کنترل را پشت سر گذاشته است برای پرداخت‌های الکترونیکی استفاده می‌شود.
شارژ پول الکترونیکی تا سقف ۱۰۰ هزار تومان
به گفته مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در پول الکترونیکی معمولا مبالغ پایین تا سقف ۱۰۰ هزار تومان ذخیره می‌شود، لذا تسهیلاتی فراهم شده است که مشتری با آوردن پول فیزیکی در بانک بتواند پول الکترونیکی خود را شارژ کند و به این ترتیب لزومی به داشتن حساب نباشد زیرا مسائل پولشویی بیش‌تر روی مبالغ زیاد ایجاد نگرانی می‌کند.
معمولا در جهان برای پرداخت‌های خیلی کم مثل تاکسی، اتوبوس، مترو، خرید روزنامه و … از پول الکترونیکی استفاده می‌شود. بنابراین مردم با مبالغ کم پول الکترونیکی خود را شارژ می‌کنند تا اصل پول خود را در بانک که شامل سود می‌شود نگه‌داری کنند. همچنانکه خرید با هزینه بالا با کارت‌های شتاب به صورت آنلاین صورت می‌گیرد.
کابل‌کشی اتوبوسها برای پول الکترونیکی
در کشورهای مختلف ترویج پول الکترونیکی از حمل و نقل عمومی شروع می‌شود. به این منظور در کشور ما شهرداری تهران‌ دو هزار اتوبوس را کابل‌کشی کرده اما ظاهرا هنوز کارت خوان‌های مورد نیاز را نصب نکرده است.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی تاکید کرده است به عنوان بانک مرکزی نمی‌توانیم استفاده از پول الکترونیکی را به سازمان‌های دولتی تکلیف کنیم مگر اینکه دولت این کار را انجام دهد؛ ما تنها پیشنهاد تکلیف را به دولت می‌دهیم.
نیاز به POSهای جدید برای پول الکترونیکی
POSهای کنونی با سیستم آنلاین کار می‌کنند اما پول الکترونیکی به صورت آفلاین خدمات‌رسانی می‌کند و به گفته کارشناسان برای استفاده از پول الکترونیکی به POSهای جدید نیاز داریم هر چند می‌توان با کمی اصلاح نرم‌افزاری دستگاه‌های موجود از آن‌ها نیز بهره‌ برد. اما در مواردی چون تاکسی و اتوبوس تنها POSهای آفلاین کار می‌کنند که باید خریداری و نصب شوند.
به عقیده کارشناسان درباره مزایای پول الکترونیکی می‌توان گفت روش‌های پرداخت الکترونیکی باعث می‌شود ابزارهای پرداخت جدید و مدرن در کشور ترویج پیدا کند و بسیاری از هزینه‌های بانک مرکزی و نیز تمامی بانک‌ها از جهت چاپ، انتشار، توزیع اسکناس و همچنین جمع آوری، شمارش و امحاء اسکناس‌های فرسوده و نگهداری اسکناس در خزانه‌های کل کشور از بین برود. زمانی که این هزینه‌ها از سیستم بانکی حذف می‌شود، درآمد و سود آن بالا می‌رود.
مزیت چشمگیر دیگر پرداخت الکترونیکی این است که هر چه بیشتر پرداخت الکترونیکی رواج یابد وام‌دهی در بانک‌ها افزایش خواهد یافت. به این صورت که افرادی که باعث استفاده از پرداخت الکترونیکی پول را از حساب خود به حساب فروشنده واریز می‌کنند بدون اینکه اسکناسی از بانک خارج کنند. با افزایش منابع پولی بانک، قدرت وام‌دهی افزایش پیدا خواهد کرد. و رسیدن به این مهم تنها با ترویج پول الکترونیکی و استفتده صحیح از کارکردهای مناسب و بجا از کارت های الکترونیکی است.