پیش‌به‌سوی خودروی کم مصرف
از طرفي براساس نظر بسياري از كارشناسان چاره كاهش مصرف سوخت خودروها در ايران براي كوتاه مدت، توليد خودروهاي كم مصرف است. با توجه به شرايط جديد، مشتريان خودرو در ايران در كنار دقت به مدل خودرو بايد حواسشان به موتور استفاده شده در خودرو هم باشد. مخصوصا اينكه يك مدل يكسان مانند سمند يا …
از طرفي براساس نظر بسياري از كارشناسان چاره كاهش مصرف سوخت خودروها در ايران براي كوتاه مدت، توليد خودروهاي كم مصرف است. با توجه به شرايط جديد، مشتريان خودرو در ايران در كنار دقت به مدل خودرو بايد حواسشان به موتور استفاده شده در خودرو هم باشد. مخصوصا اينكه يك مدل يكسان مانند سمند يا پژو ۴۰۵ از موتورهاي مختلفي استفاده مي‌كنند كه يك موتور پر مصرف و يك موتور كم مصرف‌تر است. به عنوان نمونه هم اكنون (پژو ۴۰۵ با موتور xu7) يكي از محصولات پر تيراژ ايران خودرو است. طبق اعلام وزارت نفت اين خودرو در ۱۰۰ كيلومتر حدود ۱۳ ليتر مصرف دارد. حال اگر خودرو ماهي هزار كيلومتر راه را بپيمايد صاحب پژو ۴۰۵ بايد حدود ۱۳۰ هزار تومان پول بنزين بدهد در صورتي كه اگر مصرف اين خودرو مانند استاندارد جهاني هفت ليتر بود اين عدد چيزي در حدود ۷۰هزار تومان مي‌شد اين محاسبه ساده به اين معني است كه مصرف كننده ايراني پژو ۴۰۵ با قيمت فعلي بنزين، سالانه بايد حدود ۶۰۰ هزار تومان پول اضافي بدهد چون خودروسازان ايراني خودروهایي با موتورهای پر مصرف توليد مي‌كنند.
بر اساس آمار شركت بازرسي كيفيت و استاندارد ايران ام. وي. ام چيني، كم‌مصرف‌ترين خودروی سواري كشور در حال حاضر محسوب مي‌شود. البته كيفيت اين خودرو در كنار ايمني‌اش هم در ارزيابي‌هاي كيفي و ايمني بسيار پايين است. به گزارش اقتصادي نيوز، بر اين اساس ام. وي. ام در مسير شهري ۷. ۸۵ و در مسير اتوبان ۴. ۵۷ و به صورت تركيبي ۵. ۷۸ ليتر بنزين در هر ۱۰۰ كيلومتر مي‌سوزاند كه در هر سه بخش، اين خودرو كم‌مصرف‌ترين محصول داخلي محسوب مي‌شود. اما در مورد ساير خودروهاي سواري كشور، در مسير شهري تندر۹۰ بعد از ام. وي. ام كم‌مصرف‌ترين خودروهاي سواري كشور هستند. از محصولات ايران‌خودرو، كم‌مصرف‌ترين خودرو در مسيرهاي تركيبي تندر۹۰ اين شركت بوده و بعد از آن نيز پژو۲۰۶ و رانا وسمند مجهز به موتور EF7 و پژو ۴۰۵ و پارس مجهز به موتور tu5، خودروهاي كم مصرف اين شركت هستند. پر مصرف‌ترين محصولات اين شركت هم خودروهايي هستند كه از موتور خانواده xu7 استفاده مي‌كنند. اين موتور در ايران خودرو شامل سه تيپ L3، L4 و XUM است. هم اكنون برخي تيپ‌هاي سمند، پژو پارس و پژو ۴۰۵ از اين مدل موتور استفاده مي‌كنند كه به‌نظر مي‌رسد با افزايش قيمت سوخت تقاضا براي اين خودروها كاهش بايد. در ميان محصولات پرتيراژ گروه سايپا شامل پارس خودرو و سايپا تندر ۹۰ كم مصرف‌ترين محصول است. باقي محصولات پر تيراژ اين گروه از موتور پرايد يا نمونه بهينه سازي شده اين موتور كه بر روي تيبا استفاده مي‌شود بهره مي‌برند. اين موتور با توجه به قدرت توليدي اش، موتور پر مصرفي محسوب مي‌شود و داراي تكنولوژي بشدت قديمي است. موتور پرايد در تيپ‌هاي مختلف داري ۱۳۰۰ سي سي حجم و قدرت توليدي ۶۹ اسب بخار است. اين موتور با اينكه قدرت كمي توليد مي‌كند اما در ۱۰۰ كيلومتر( مسير شهري) بالاي ۹ ليتر مصرف سوخت دارد. اگر اين موتور را با موتور تندر ۹۰ با حجم ۱۶۰۰ سي سي و قدرت ۱۱۰ اسب بخار كه ۸ ليتر در مسير شهري مصرف مي‌كند مقايسه كنيم مشخص خواهد شد موتور پرايد تا چه اندازه قديمي و پر مصرف نسبت به قدرت توليدي اش است. البته اگر نسبت مصرف سوخت اين موتور را نسبت به قدرت آن ارزيابي نكنيم اين موتور از نظر مصرف سوخت، متوسط ارزيابي مي‌شود. بر اساس بررسي ميزان مصرف سوخت در مسير شهري در ۱۰۰ كيلومتر ام. وي. ام (۷. ۸۵) ليتر، تندر ۹۰ (۸. ۹۸) ليتر، پرايد (۹. ۱۵) ليتر، مگان ۱۶۰۰ سي‌سي (۹. ۲۲) ليتر، پژو ۲۰۶ با موتور TU5 (9. 68) ليتر، مزدا۳ (۹. ۸۵) ليتر، پژو پارس با موتور XU7 (12. 15) ليتر، سمند معمولي با موتور XU7 (12. 36) ليتر، سورن با موتور XU7 (12. 53) ليتر، پژو۴۰۵ با موتور XU7 (12. 88) ليتر مصرف مي‌كنند. طبق آمار موجود حدود ۷۰ درصد خودروهاي شركت ايران خودرو از موتورهاي پرمصرف استفاده می‌كنند. اما گذشته از اين تفاوت به نظر مي‌رسد افزايش قيمت بنزين سبب شود قيمت خودروهاي پر مصرف كمي كاهش يابد. در اين باره يك كارشناس بازار خودرو توضيح مي‌دهد كه با افزايش قيمت بنزين خودروها كم مصرف‌تر گران‌تر خواهند شد. و البته ممكن است در بازار كمي حالت ركود ايجاد شود. با اين همه كارشناسان معتقدند شوك مقطعي خواهد بود و به خاطر نبود حمل‌ونقل عمومي‌مناسب دوباره تقاضا به سمت استفاده از خودروهاي شخصي سوق مي‌يابد. يك كارشناس اقتصادي در اين باره معتقد است: خودروسازان خودروي پرمصرف توليد مي‌كردند چرا كه در گذشته با توجه به قيمت بنزين اين اتفاق چندان مساله تعيين كننده‌اي نبود ولي با برداشتن يارانه‌ها آنها به ناچار به سمت توليد خودروهاي كم‌مصرف‌تر حركت مي‌كنند و در ضمن استفاده غيرضروري مردم از خودرو نيز كاهش مي‌يابد كه اين عامل خود سبب كاهش ترافيك و افزايش استفاده از سيستم حمل‌ونقل عمومي خواهد شد و در برنامه‌اي مشخص اگر هزينه يارانه بنزين خرج حمل‌ونقل عمومي شود مي‌تواند به توسعه مطلوب آن اميد داشت. به هر حال آنچه از نظر بسياري قطعي به نظر مي‌رسد افزايش تقاضا براي استفاده از خودروهاي كم مصرف داخلي است، از طرفي بر اساس نظر بسياري از كارشناسان چاره كاهش مصرف سوخت خودروها در ايران براي كوتاه مدت، توليد خودروهاي كم مصرف است.
با ورود خودروي كم مصرفي كه تيراژ بالايي داشته باشد تا حدودي مشكل مصرف بنزين و حالت بحراني آن كاهش مي‌يابد، اما اين بحران تا زماني كه خودروهاي فرسوده خارج نشود پايان نخواهد يافت، چرا كه تا مشكل خودروهاي فرسوده كه برخي مصرف بالاي ۱۵ ليتر در ۱۰۰ كيلومتر دارند حل نشود، بحران مصرف بالاي بنزين در ايران حل نخواهد شد. اما چه زماني خودروی كم مصرف كه طبق استانداردهاي جهاني است توليد مي‌شود، مي‌تواند در ايران، اتومبيلي مردمي شود؟
در اين باره رضا ويسه، رئيس سابق سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران معتقد است زماني ما مي‌توانيم خودرويي با استاندارد روز و با تيراژ انبوه توليد كنيم كه با خودروسازان بزرگ همكاري مشترك انجام دهيم و توليد خودروي تندر ۹۰ كه مصرفي در حدود ۷ ليتر در ۱۰۰ كيلومتر دارد نيز در همين راستا بوده است. وزارت نفت دولت اصلاحات در سال ۸۳ به عنوان پشتيبان اين پروژه براي جايگزين شدن با خودرو پيكان و توليد سالانه ۳۰۰ هزار خودرو با قيمتي در حدود پيكان و توانايي گاز سوز شدن از اين پروژه حمايت كرد. قرار بود اين خودرو تا ۱۰ سال طبق استانداردهاي روز توسعه يابد در آن زمان وزارت صنايع پيش بيني كرده بود بسياري از خودروهاي پر مصرف‌تر هم كلاس تندر ۹۰ كه گران‌تر نيز هستند خداحافظي كنند. اما اين اتفاقات هيچ گاه نيفتاد و نمونه‌هاي جديد‌تر اين خودرو هم در ايران توليد نشد. چرا كه در دولت نهم جلوي رشد اين پروژه گرفته شد.
بر اساس آمار تندر ۹۰ فعلي جزو سه خودروی كم مصرف داخلي است اما تيراژاين خودرو تا كنون به عدد ۳۰۰ هزار دستگاهي پيش بيني شده نرسيده است و به جاي اين خودرو همچنان خودروهاي پر مصرف مانند پژو ۴۰۵ توليد مي‌شوند. هم اكنون در توليدات خودروسازان داخلي با تيراژ بالا، تنها چهار موتور يعني دو موتور پژو ۲۰۶ (tu5-tu3)، تندر ۹۰ و سمند با موتورEF7 مصرف كم و تكنولوژي مناسبي دارند اما مجموعا اين دو موتور تنها ۳۰ درصد توليدات داخلي را شامل مي‌شوند.
به‌نظر مي‌رسد با افزايش قيمت سوخت اين موتورهاي جايگزين باقي موتورهاي پر مصرف شوند به عنوان نمونه موتور TU5و EF7 جايگزين موتور پر مصرف XU7 در سمند، پژو ۴۰۵ و پژو پارس شود. اما در حالي كه ما هنوز در آرزوي توليد انبوه خودروهاي كم مصرف بنزيني هستيم جايگزين شدن خودروهاي كم مصرف تركيبي (بنزيني – برقي )با تكنولوژي بالا به جاي خودروهاي بنزيني در كشورهاي پيشرفته در حال اوج گرفتن است. جالب آنكه در جهان پيشرفته ديگر خودروهايي مانند پژو ۲۰۶ و تندر ۹۰ كم مصرف محسوب نمي‌شوند و طبق استاندارد‌ها جهاني اين خودروها در ۱۰۰ كيلومتر حدود يك ليتر بيشتر از خودروهاي كم مصرف رايج در جهان بنزين مي‌سوزانند اما در ايران حتي اين دو خودرو كه جزو كم مصرف‌ترين‌ها هم هستنند نتوانسته اند بخش زيادي از توليد را به خود اختصاص دهند. هم اكنون شورلت ولت، كم مصرف‌ترين خودروي جهان است اين اتومبيل كه خودرويي برقي با موتور بنزيني جهت تامين برق براي موتورهاي الكتريكي است پس از تمام شدن باطري هايش در زماني كه موتور بنزيني براي توليد برق روشن مي‌شود در ۱۰۰ كيلومتر تنها يك ليتر بنزين مصرف مي‌كند.
