رستوران اتومات؛ از یک جاذبه توریستی-تاریخی تا اثر «کرونا» در امکان رونق دوباره آنها(+عکس)

موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – این شرایط را تصور کنید: گرسنه هستید، اما قصد ندارید به یک ساندویچ همبرگر بسنده کنید و آنچه واقعا می خواهید یک وعده غذایی گرم و مفصل شامل گوشت، پوره سیب زمینی، سبزیجات مختلف، یک برش کیک و یک فنجان قهوه است. خیلی سریع نیز این وعده غذایی را می خواهید.

به جای خیال پردازی درباره رستوران های آینده باید به این نکته اشاره داشت که چنین ایده ای با معرفی رستوران های اتومات (Automat) در گذشته به حقیقت پیوسته است.

اتومات چه بود؟

رستوران اتومات به نوعی محل تلاقی یک کافه تریا و یک دستگاه فروش خودکار (وندینگ ماشین) بود. نخستین اتومات به نام کویزیانا (Quisiana) در سال ۱۸۹۵ در باغ جانورشناسی برلین افتتاح شد. کویزیانا به مشتریان اجازه می داد در کیوسک هایی شیشه ای سکه انداخته و خوراکی هایی مانند ساندویچ های گرم و قهوه را دریافت کنند.

در سال ۱۹۰۲، دو رستوران‌دار فیلادلفیایی به نام های جو هورن و فرانک هاردارت، فناوری دستگاه های فروش خودکار را از آلمان وارد کرده و نخستین رستوران اتومات آمریکا را در فیلادلفیا افتتاح کردند. هورن اند هاردارت خیلی زود به برجسته‌ترین رستوران زنجیره ای اتومات آمریکا تبدیل شد.

در دوم ژوییه ۱۹۱۲، هورن و هاردارت نخستین رستوران اتومات را در میدان تایمز شهر نیویورک افتتاح کردند. هورن اند هاردارت بیش از ۴۰۰ آیتم را در منو خود ارائه می کرد.

در زمان ناهار، به طور معمول افراد مختلف از کارمندان اداری تا کارگران و حتی چهره های مشهور در سالن غذاخوری اتومات گرد هم آمده و غذای خود را میل می کردند.

آنچه در پشت دیوار اتاقک های رستوران اتومات، کارگران مشغول به کار بودند که برخی وظیفه پخت و پز و آماده کردن خوراکی های مختلف، برخی مشغول پر کردن اتاقک های خالی و برخی دیگر ظروف کثیف را می شستند. با این وجود، تنها کارگرانی که در معرض دید مشتریان قرار داشتند، آنهایی بودند که وظیفه تعویض اسکناس و سکه های درشت به سکه های نیکلی مورد نیاز برای کار با اتاقک های خوراکی را بر عهده داشتند.

موفقیتی زودگذر

از سال ۱۹۱۲ به بعد، مفهوم اتومات به واقع پا گرفت، و شیوع بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی بین سال های ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ تا حدودی در این زمینه نقش داشت. در اوج محبوبیت خود در دهه ۱۹۵۰، جذابیت رستوران های اتومات به عنوان یک جاذبه توریستی جدید در شهر نیویورک به اندازه ساختمان امپایر استیت بود. فقط در نیویورک بیش از ۱۰۰ رستوران اتومات وجود داشت و بیش از ۵۰ رستوران نیز در فیلادلفیا فعالیت داشتند. روزانه بیش از ۸۰۰ هزار نفر در رستوران های هورن اند هاردارت غذا می خوردند که آن را به بزرگ‌ترین رستوران زنجیره ای جهان تبدیل کرد.

بخشی از جذابیت رستوران های اتومات هورن اند هاردارت با قیمت های پایین آنها مرتبط بود که حذف پیشخدمت ها در این زمینه موثر بود. این شرایط مورد توجه مشتریان نیز قرار گرفته بود زیرا نیازی به انعام دادن نداشتند. به گفته روزنامه Free Lance-Star، تا اواخر دهه ۱۹۵۰، رستوران های اتومات ۵ میلیون مشتری در سال جذب می کردند که به دنبال غذاهای مورد علاقه خود به این رستوران ها می رفتند. اتومات ها در زمینه ارائه غذاهای راحت خانگی از جمله لوبیای پخته، ماکارونی و پنیر، و شیرینی های خوشمزه تخصص داشتند.

کیفیت قهوه عرضه شده در رستوران های اتومات نیز بسیار خوب بود. یک برش بزرگ از شیرینی نیز فقط ۱۵ سنت قیمت داشت.

پایان یک دوران

در دهه ۱۹۵۰، آمریکایی های بیشتری به حومه شهرها نقل مکان کردند و رستوران های اتومات تقریبا در زمان شام خالی از مشتری بودند. در دهه ۱۹۷۰، قیمت مواد غذایی افزایش یافت که به معنای نیاز به سکه های بیشتر برای باز کردن قفل در اتاقک های خوراکی بود. به جای رفتن به اتومات ها، مشتریان به رستوران های فست فود می رفتند که گزینه های پرداخت بیشتری در اختیار آنها قرار می دادند.

آخرین شعبه اتومات هورن اند هاردارت در سال ۱۹۹۱ تعطیل شد و این شرکت بیشتر شعبه های خود را به دارندگان حق امتیاز فست فود برگر کینگ فروخت. امروز، آنچه از هورن اند هاردارت باقی مانده است یک بخش ۳۵ فوتی از اتاقک غذای متعلق به نخستین رستوران اتومات این شرکت است که در موزه ملی تاریخ آمریکا در شهر واشنگتن قرار دارد.

رستاخیر رستوران های اتومات

در سال ۲۰۰۶، شرکتی به نام بمن! (!Bamn) رستوران اتومات جدیدی در دهکده شرقی نیویورک سیتی افتتاح کرد، اما این رستوران در سال ۲۰۰۹ تعطیل شد. در سال ۲۰۱۵، شرکتی به نام ایستا (Easta) شش رستوان اتومات را در کالیفرنیا، نیویورک، و منطقه کلمبیا افتتاح کرد. امکان سفارش غذا در این رستوران ها با استفاده از تبلت آیپد وجود داشت و هر غذای موجود در منوی آن با ماده غذایی کینوا همراهی می شد که در آن زمان شاهد رشد محبوبیت خود بود.

تا ژوییه ۲۰۱۹، همه رستوران های ایستا تعطیل شدند، اما شرکت نام تجاری خود را به برایت‌لوم (Brightloom) تغییر داده و با شرکت استارباکس وارد همکاری شد. امروزه، برایت‌لوم به فروش فناوری اتوماسیون، از جمله نرم افزارهای ارائه سفارش، کیوسک ها و اپلیکیشن های تلفن همراه به رستوران ها مشغول است.

در کشور هلند، رستوران اتومات هرگز از دور خارج نشد. رستوران های اتومات هلندی غذاهای مختلفی از جمله همبرگر، هات داگ و ساندویچ های دیگر را ارائه می کنند. شناخته شده ترین شرکت هلندی اتومات به نام فیبو (FEBO) از دهه ۱۹۶۰ افتتاح اتومات ها در هلند را آغاز کرد.

دنیس دی بورست، مدیر فیبو، موفقیت این رستوران ها با این واقعیت که هلندی ها همواره در حال حرکت هستند و اغلب عجله دارند، مرتبط می داند که به شکل گیری فرهنگ میان وعده هلندی منتج شده است. بورست ویژگی های آن را با سه عنصر اساسی سریع، در دسترس و مقرون به صرفه بودن تعریف می کند. اتومات های فیبو ۲۴ ساعته باز هستند، از این رو محبوبیت ویژه ای بین افراد علاقمند به زندگی شبانه دارند.

رستوران های اتومات در قطارها

در سال ۱۹۵۴، نخستین رستوران اتومات در قطارهای مسافری در مسیرهای راه آهن پنسیلوانیا بین نیوریورک سیتی و واشنگتن معرفی شد. در سال ۱۹۶۲، اتومات ها در Cambrian Coast Express که توسط شرکت انگلیسی Great Western Railway اداره می شد، ظاهر شدند و در همین سال راه آهن پاسفیک جنوبی آمریکا واگن های اتومات را در قطارهای Coast Daylight و Sunset Limited خود معرفی کرد.

در سال ۱۹۸۵، شرکت Amtrak چهار واگن بوفه خود را به رستوران اتومات تبدیل کرد که آخرین مورد تا سال ۲۰۰۱ در قطار Lake Country Limited مشغول به کار بود. شرکت Bodensee-Toggenburg-Bahn سوئیس نیز واگن های اتومات را در سال ۱۹۸۷ معرفی کرد.

آینده ای برای رستوران های اتومات

امروزه، همه گیری بیماری کرونا بار دیگر علاقه به رستوران های اتومات را افزایش داده است که به مشتریان اجازه می دهد بدون تعامل با خدمه رستوان به غذا دسترسی داشته باشند. در اوایل سال ۲۰۲۱، رستورانی جدید به نام “آشپزخانه اتومات” در جرسی سیتی، نیو جرسی افتتاح شد. در این رستوران غذاهای راحت و حاضری مانند ساندویچ ها و خوراک های مرغ ارائه می شود. اتوماتی دیگر به نام “بروکلین دامپلینگ شاپ” نیز اخیرا در نیویورک افتتاح شده است.

 منبع: عصرایران