«کمیته‌های نما» عضو بدخیم شهرداری تهران
کمیته‌ای که با هدف سامان دادن به منظر و سیمای شهری تشکیل شده بود، اکنون عملاً با افزودن به بروکراسی حاکم بر شهرداری و حاکمیت سلیقه بر ضابطه به عضو بدخیم ساختار شهرداری تبدیل شده است.
مجله آنلاین موبنا؛ محمدرضا حبیبیان – کمیته‌هایی که با هدف احیای نمای ایرانی_اسلامی و بهینه‌سازی منظر شهری در ۲۲ منطقه شهرداری تهران و همچنین معاونت شهرسازی و معماری شهرداری مرکز، از حدود هفت سال پیش فعال شدند. با این حال این کمیته‌ها نه‌تنها به اهداف خود نرسیدند، بلکه به مشکلات صدور جواز و پروانه ساختمانی بسیاری از شهروندان نیز اضافه کردند و اخبار غیررسمی از کاهش میزان ساخت‌وساز و صدور پروانه در سال جهش تولید حمایت دارد.
کرونازدگی ساخت‌وساز
همزمان با شیوع کرونا، جلسات کمیته‌های نما نیز عملاً تعطیل شد؛ چراکه همه اعضای این کمیته‌ها کارمندان شهرداری نیستند. کمیته‌های نما در هر منطقه شش عضو دارند. از این تعداد نماینده کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر، عضو ناظر است و حق رأی ندارد. از پنج عضو صاحب‌رأی، دو نفر استاد دانشگاه، یک نفر نماینده صنف و دو نفر دیگر کارشناسان شهرداری می‌باشند. بنابراین وزنه افراد بیرون از شهرداری بر کارمندان این سازمان می‌چربد. شاید به همین دلیل است که بلافاصله بعد از تعطیلی‌های مربوط به کرونا، جلسات این کمیته نیز تعطیل شد و تا همین اواخر دوباره برگزار نشد. یعنی حداقل سه ماه تمام، جلسات این کمیته‌ها برگزار نشد. از خردادماه نیز جلسات تاکنون صرفاً بصورت مجازی(غیرحضوری) برگزار می‌شوند و کرونا موجب شده که دیگر حتی طراح یا مالک هم نتوانند در حد چند جمله از نمای ساختمانشان دفاع کنند.
زهرا نژاد بهرام عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران یکی از افرادی است که باید درباره سازوکار حاکم بر کمیته‌های نما اطلاع دقیق داشته باشد. او در گفتگو با خبرنگار ما در پاسخ به این سؤال که «بسیاری از پرونده‌ها پشت در کمیته‌های نما، مانده و باعث شده که روند ساخت‌وساز در شهر تهران متوقف یا حداقل کند شوند؛ بنظر شما بهترین راه چاره چیست و چه باید کرد؟» خاطرنشان کرد: قبل از عید این موضوع مطرح شد، به همین دلیل ما در شورا مصوب کردیم که شهرداری از مالکان تعهد سه‌ماهه بگیرد، تا در این مدت مالکان دیگر کارهای ملک خود را انجام دهند و در طول سه ماه پرونده آنها در کمیته‌های نما بررسی و موضوع به اطلاع ایشان برسد.
این عضو شورا اضافه کرد: الآن هم من اطلاع دقیقی درباره وضعیت ساخت‌وسازها و مشکلات احتمالی پیش روی آنها ندارم، اما حتماً موضوع را پیگیری خواهم کرد.
کن لم یکن شدن تعهد سه‌ماهه
موضوع تعهد سه‌ماهه از سوی برخی دیگر از اعضای شورا نیز به‌عنوان یک راهکار مطرح شده است. این در حالی است که به گفته دبیر «کمیته نما»ی یکی از مناطق این مصوبه دیگر قابل اجرا نیست. این فرد به «امروز» گفت: بر اساس بخشنامه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، از آخر اردیبهشت‌ماه دیگر اجازه انجام پیشبرد کارها با تعهد سه‌ماهه را نمی‌دهند.
بدین ترتیب باید اذعان داشت که ساخت‌وساز با مانع بزرگی به اسم کمیته‌های نما مواجه شده است که عبور از سد سلیقه‌های رنگارنگ اعضای آنها، مستلزم انرژی و توان مضاعفی است، انرژی که در دوران بی‌قانون و شفاف نبودن ضوابط و چارچوب‌های اختیارات این گروه خودرأی عملاً موجب هدر رفت منابع و توان شهروندان می‌شود.
«کمیته‌های نما» سدی در برابر جهش تولید
علیرضا گل محمدی کارشناس حوزه شهری و مشاور پروژه‌های متعدد شهر بوده است. وی در گفتگو با «امروز» از مسئولیت‌های شهرداری و دیگر نهادها گفته و خاطرنشان کرد: برای مهار بحران مسکن، نیازمند ساخت حداقل یک‌میلیون واحد مسکونی در سال هستیم. ساخت مسکن در تیراژ بالا، نیازمند بروکراسی زدایی است؛ هر چیزی که وقت و زمان سازندگان را بگیرند، باید حذف شوند و از جمله آنها «کمیته‌های نما» هستند.
گل محمدی یادآور شد: سازندگان مسکن هیچ مشکلی در مقابل اعمال نظر حاکمیتی ندارند و اتفاقاً با برنامه‌هایی مانند ساماندهی منظر و سیمای شهر همکاری نیز دارند. اما این اعمال نظر نباید، با اعمال سلیقه‌های فردی برخی اعضای این کمیته‌ها به سدی مقابل فعالیت مالکان و پیمانکاران و در واقع تولید تبدیل شود.
این کارشناس شهری تصریح کرد: هر یک روزی که یک پروژه ساختمانی تعطیل می‌شود، ضرر و زیان بالایی را به صاحب‌کار، تحمیل می‌کند و در نهایت قیمت تمام شده هر متر واحد مسکونی در شهر را بالا می‌برد و این گردونه در نهایت به زیان جامعه است. وی گفت: متأسفانه مدیران در برنامه‌ریزی‌های خود این مهم را که نباید تحت هیچ شرایطی کارگاه ساختمانی تعطیل شود، مدنظر قرار نمی‌دهند. به همین دلیل نه‌تنها مالک و پیمانکار بلکه کارگران پروژه که معمولاً روزمزد هستند، ضرر می‌بینند. از این زاویه عملکرد «کمیته‌های نما» در تقابل کامل با فرمایشات نوروزی رهبری در خصوص نامگذاری امسال بنام سال جهش تولید است.
بهترین روش حل مشکلات ناشی از رفتارهای اعضای «کمیته‌های نما»
آنچه تاکنون صاحب‌نظران و کارشناسان از مشکلات و دردسرهای «کمیته‌های نما» گفته‌اند، موجب تصمیماتی مانند تعهدهای سه‌ماهه شده است. درعین‌حال معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران به‌منظور هماهنگی بیشتر اعضای این کمیته نشست‌های فصلی را برگزار کرده است. این اقدامات و تلاش‌ها درجای خود قابل تحسین است، اما واقعیت این است که این اقدامات مرهم و درمان قطعی درد کمیته‌های نما نیست؟! حتی اگر کمیته‌های نمای مناطق تعطیل و به منظور جلوگیری از اعمال سلیقه‌های متعدد مسئولیت تصمیم‌گیری درباره نما به پنج نفر هم سپرده شود، باز هم مشکل همچنان باقی خواهد ماند. چرا که تمرکز کار در دست عده‌ای، امضای طلایی ایجاد کرده و به فساد دامن می‌زند. به همین منظور بنظر می‌رسد بهترین کار، تغییر روش است. شهرداری تهران باید با تعلیق کمیته‌های نما، ضوابط کلی و مورد اجماع همگان را تدوین و در اختیار سازندگان قرار دهد. در عین حال با اقدامات تبلیغی فرهنگی نماهای مناسب را ترویج دهد. این اقدام نه‌تنها موجب کاهش هزینه‌ها و کاهش چالش‌های سازندگان می‌شود، بلکه بهتر از کمیته‌های نما به ساماندهی سیما و منظر شهری می‌انجامد. مگر اینکه فرض را بر این بدانیم که کمیته‌های نما محل کسب مستمری برای عده‌ای خاص باشند؛ در آنصورت آنها در مقابل هرگونه اصلاحات ساختاری اساسی قطعاً مقاومت خواهند کرد.
همچنین برای نجات تولید مسکن از زنجیر اعمال سلیقه‌های شخصی برخی از اعضای کمیته‌های نما برای کوتاه‌مدت پیشنهاد می‌شود مدت عضویت اعضای این کمیته‌ها در مناطق مختلف بصورت رندوم(قرعه‌کشی) مشخص شود.
بر این اساس علاقمندان به عضویت در این کمیته‌ها موظف باشند در هر هفته و حداکثر یک‌ماه، در یکی از مناطق و با اعضایی کاملاً متفاوت از هفته‌های پیش از آن همکاری کنند.
چرا که در شرایط کنونی که قوانین و مقررات شفاف جامع و کاملی بر عملکرد این افراد حاکم نیست برخی از کمیته‌ها خواسته یا ناخواسته به کانونی برای اعمال نقطه نظرات شخصی بعضی از اعضای آنها و تعطیلی یا حداقل مانع‌تراشی در مسیر ساخت‌وساز مسکن منجر شده است.
همکاران ما طی روزهای گذشته به شرایط حاکم بر کمیته‌های نما پرداختند و قول می‌دهیم طی روزهای آینده از زوایای دیگری همچنان به عملکرد این کمیته‌های اعمال سلیقه‌های شخصی در شهرداری تهران بپردازیم.
منبع: امروز
