۱۰حیوان با قدرت‌های باورنکردنی!
برخی حواس شش‌گانه حیوانات از قبیل بویایی، شنوایی و بینایی در مقایسه با انسانها بسیار قدرتمندتر است. به همین دلیل، بسیاری از کشورها تلاش خود را برای شناسایی قدرت‌های منحصربفرد جانداران مختلف به کار گرفته و از برخی از آنها در جهت بهبود زندگی بشر استفاده کرده‌اند.
مجله آنلاین موبنا؛ مریم عباسی – به طور مثال، انسان هنوز قادر به پیش‌بینی زلزله آنهم از چند روز یا چند هفته قبل از وقوع آن نیست. برخی از جانوران به راحتی قادر به پیش‌بینی زلزله هستند. مثلا مار تا یک ماه پیش از وقوع زلزله و حتی در خواب زمستانی خود در میانه فصل سرما زلزله را پیش‌بینی کرده و محل را ترک می‌کند.
دانشمندان امیدوارند با بررسی رفتارهای حیوانات به اطلاعات دقیق‌تری در این خصوص دست یابند. با این حال، امروز زلزله فاجعه‌ای طبیعی است که همچنان و علیرغم پیشرفت‌های انسان، برای بشر، مسئله‌ای مجهول و غیرقابل پیش‌بینی باقی مانده است.
پرندگان
بسیاری از گونه‌های پرندگان به خصوص در نیمکره شمالی زمین، با رسیدن فصل سرما و نایاب شدن غذا از زیستگاه خود مهاجرت کرده و به نواحی گرم‌تر می‌روند. برخی از آنها حتی تا هزاران مایل از زیستگاه خود دور شده و پس از گرم شدن دوباره آب‌وهوا دوباره به آنجا بازمی‌گردند. قدرت تشخیص میدان‌های مغناطیسی به پرندگان در جهت‌یابی و طی مسیر مهاجرت کمک می‌کند.
پس از سالها تحقیق و مطالعه، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که پرندگان قادر به تشخیص جهت و قدرت میدان‌های مغناطیسی هستند. طبق نتایج این بررسی‌ها، سلولهای مسئول تشخیص این اطلاعات در گوش درونی پرندگان قرار دارند.
این یافته‌ها بعدها با کشف “توپ‌های” آهنی کوچک در مغز تمامی گونه‌های پرندگان به اثبات رسید. طبق یافته‌های جدید، سلولهای پر که نقش اساسی در حرکت و شتاب در پرندگان دارند، حاوی نورون‌های حسی آهن‌دار هستند.
با این حال، هنوز معمای نحوه ناوبری فوق پیشرفته پرندگان لاینحل باقی مانده است.
دلفین
این جاندار آبزی قادر به تولید صدا و دریافت اطلاعات موردنیازش از طریق تحلیل پژواک بازتاب شده آن است. این امواج صوتی توسط اندامی در سر آنها که شبیه به رادار عمل می‌کند، تولید و ساتع می‌شود. هدف اصلی از انتشار این امواج صوتی، شناسایی موانع، خطرها و طعمه‌های اطراف دلفین است. با این حال، این امواج قدرت تشخیص بارداری را نیز دارند.
به باور دانشمندان، با اکولوکیشن دلفین‌ها می‌توانند رشد جنین را در زنان باردار تشخیص دهند. پزشکان از امواج مافوق صوت برای تصویرسازی رشد جنین استفاده می‌کنند. بازتاب این امواج توسط کامپیوتر با یکدیگر ترکیب شده و تصویری دقیق از جنین را به نمایش می‌گذارند.
دلفین‌ها نیز همین امواج فراصوتی را تولید می‌کنند و گزارش‌هایی از علاقه آنها به زنان باردار نیز وجود دارد.
موش صحرایی
از سال ۱۹۹۷ موش‌های صحرایی برای یافتن مین تربیت می‌شوند. این جاندار که قدرت بینایی چندان خوبی ندارد، از حس بویایی فوق‌العاده قدرتمند بهره میبرد.
موش‌های صحرایی هزاران مین را در کشورهای آنگولا، تانزانیا، موزامبیک و کامبوج کشف کرده‌اند. بسیاری از زمین‌های مناسب برای کشت، مزرعه‌داری و خانه‌سازی با وجود میلیون‌ها مین در خاک این کشورها بلا استفاده شده است.
این جاندار پس از نه ماه آموزش قادر خواهد بود زمینی به مساحت ۱۸۵ مترمربع را تنها در ۲۰ دقیقه جستجو کند. جستجوی زمینی با این مساحت برای انسان حدود ۴ روز طول خواهد کشید، در حالیکه خطر مرگ یا نقص عضو نیز او را تهدید می‌کند.
وزن موش صحرایی آنقدر زیاد نیست که منجر به بروز انفجار در زمان جستجوی مین‌ها و کندن زمین شود.
زنبور عسل
زنبورهای عسل به جز بوی شهد، چیز دیگری را هم می‌توانند بو بکشند؟ بله، اگر بوی شهد را با بوی حاصل از انفجار ادغام کنیم، می‌توانیم زنبورعسل را برای یافتن مین تربیت کنیم.
زنبورعسل می‌تواند بوی تی‌ان‌تی را از فاصله ۴.۵ کیلومتری تشخیص دهد. از دوربین‌های حرارتی برای ردگیری مسیر حرکت این زنبورها استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از زنبورعسل برای یافتن مین بسیار بیشتر از سگها و موش‌های صحرایی است. زنبورهای عسل تجربیات و آموز‌ه‌های خود را به یکدیگر آموزش و انتقال می‌دهند. موهای ریز روی بدن آنها به راحتی ذرات را جمع‌آوری می‌کند. آنها غلظت بخار مواد شیمیایی را با دقت زیاد تشخیص می‌دهند.
گربه
گربه‌ها می‌توانند بیماری را در افراد تشخیص دهند. بیماری‌ها باعث تغییرات شیمیایی در بدن می‌شوند و گربه‌ها با استفاده از حس بویایی دقیق خود می‌توانند بیماری افراد را تشخیص دهند. آنها حتی قادر به تشخیص بیماری در حیوانات دیگر نیز هستند.
یک گربه مرگ ۲۵ نفر را در یک آسایشگاه سالمندان پیش‌بینی کرده بود. این گربه گرچه خیلی با انسانها رفتار دوستانه‌ای نداشت، اما با افراد رو به مرگ به یکباره مهربان می‌شد.
به باور دانشمندان، گربه‌ها می‌توانند مرگ و از کارافتادگی ارگان‌های بدن را بو بکشند و احساس کنند.
مار
در سر مارها فرورفتگی‌هایی وجود دارد که به اندام “پیت” معروف است. مارها از طریق پیت‌هایشان می‌توانند امواج مادون قرمز ساتع شده از بدن گرم جانداران دیگر را از فاصله یک متری تشخیص دهند. دید مادون قرمز به عنوان حس ششم در مارها عمل می‌کند و به آنها امکان می‌دهد اندازه و فاصله دقیق طعمه خود را در تاریکی تخمین بزنند.
مارها برای دید مادون قرمز خود تنها به اندام پیت خود وابسته هستند و برای این کار هیچ نیازی به چشم‌هایشان ندارند.
طبق تحقیقات انجام شده، دمای مورد نیاز بدن طعمه برای اینکه توسط اندام پیت ردگیری شود، دمای بالاتر از ۲۸ درجه سانتیگراد است.
یکی از راههای تشخیص مارهای سمی از غیر سمی وجود اندام پیت در سر آنهاست، مارهای غیر سمی فاقد اندام پیت هستند.
خوک
خوکها حس بویایی قدرتمندی دارند. معمولا از خوکها برای یافتن قارچ دنبلان یا ترافل که یک غذای گرانقیمت است، استفاده می‌شود. این جاندار می‌تواند بوی قارچ‌ها را حتی اگر یک متر زیر خاک باشند، به راحتی تشخیص دهد.
دولت ایتالیا از سال ۱۹۸۵ استفاده از خوکها را برای یافتن قارچ دنبلان ممنوع کرده است. این قارچ‌ها به شدت به تغییرات محیطی حساس هستند و خوکها با کندن زمین، محیط زندگی آنها را تخریب می‌کنند. اکوسیستم لازم برای رشد ترافل‌ها بسیار حساس و آسیب‌پذیر است و ممکن است حتی با جابجایی یک سنگ هم شرایط مناسب آن از بین برود. نکته منفی دیگر این است که خوکها پس از یافتن ترافل، شروع به خوردن آن می‌کنند.
امروزه بیشتر از سگها برای یافتن ترافل استفاده می‌شود. با این حال، سگها برای یافتن قارچ دنبلان باید چند ماه آموزش ببینند و در این کار مهارت کمتری از خوکها دارند.
دیگر کشورها همچنان از خوکها برای یافتن این نوع قارچ استفاده می‌کنند.
ماهی
نور خورشید به اعماق آبهای زمین نمی‌رسد، به‌طوریکه قدرت بینایی در عمق ۲۰۰ متری آب بسیار کاهش می‌یابد. با این حال، ماهی‌ها در این اعماق تاریک آب به مشکل برنمی‌خورند، با موانع برخورد نمی‌کنند و به راحتی به جستجوی غذا و طعمه خود می‌پردازند.
روی سطح بدن بسیاری از گونه‌های ماهی‌ها “حسگرهای جریان” وجود دارد. این شبکه حسگرها به ماهی‌ها در کسب اطلاعات درخصوص جریان آب در محیط پیرامونشان کمک می‌کند. این شبکه به ماهی کمک می‌کند هر گونه ارتعاش و حرکتی را در آب پیرامون خود تشخیص دهد.
فیل
گوش‌های بزرگ فیل نشان‌دهنده حس شنوایی قدرتمند در این جاندار است. مطالعات دانشمندان ثابت کرده است که فیل‌ها می‌توانند طوفان باران را از فاصله ۲۴۱ کیلومتری تشخیص دهند.
دانشمندان با مطالعه و تحقیق روی مهاجرت فیل‌ها در کشور نامبیا به این توانایی آنها پی بردند. فیل‌ها می‌توانند فراکانس‌های پایین‌تر از حد شنوایی انسانها را بشنوند که یکی از راههای ارتباطی آنها نیز از همین طریق است. این صداهای فرکانس پایین توسط طوفان رعدوبرق نیز تولید می‌شود.
سگ
“سگ‌های تشخیص پزشکی” از حس بویایی قوی خود برای تشخیص بیماری در انسانها استفاده می‌کنند. قدرت تشخیص بو با درصد بالای یک به تریلیون به سگها امکان می‌دهد بوی ایجاد شده توسط بیماری را حس کنند. این قدرت تشخیص مثل این است که انسان بتواند مزه یک قاشق چای‌خوری شکر را در دو استخر شنای المپیک تشخیص دهد.
سگها می‌توانند متوجه بیماری سرطان در افراد شوند. آنها توسط بوی خاصی که از سلولهای سرطانی ساتع می‌شود، بسیار زودتر از پزشکان پی به بیماری سرطان در انسانها می‌برند.
از طرفی فقط دلفین‌ها نیستند که بارداری زنان را تشخیص می‌دهند، بلکه به نظر می‌رسد سگها نیز در مواجهه با زنان باردار رفتارهای متفاوتی از خود نشان می‌دهند. به باور دانشمندان، سگها بوی حاصل از تغییرات هورمونی زنان باردار را تشخیص می‌دهند.
سگها نسبت به تغییرات خلق‌وخو و رفتار انسانها هم شناخت دارند. مشاهده این تغییرات در زنان باردار باعث بروز رفتارهای حمایتی و مراقبتی در سگها می‌شود.
جستجوی قارچ دنبلان یکی دیگر از توانایی‌های سگهاست که پس از چند ماه آموزش حاصل می‌شود. سگها به جای اینکه کل خاکهای اطراف ترافل را بکنند و بهم بریزند، محل دقیق آن را پیدا می‌کنند و البته پس از یافتن قارچ نیز شروع به خوردن آن نمی‌کنند. به همین دلیل، امروزه بیشتر از سگها برای یافتن قارچ دنبلان استفاده می‌شود.
اغلب کشورها از سگها برای جستجوی موادمخدر نیز استفاده می‌کنند.
