۴ سناریو برای آینده فناوری اطلاعات
سناریو یعنی راه‌ها و آینده‌ای که می‌تواند اتفاق بیفتد. سناریوها، آینده مختلفی هستند که اگر اتفاق بیفتد، وضعیت متفاوت میشود. سناریو اگر درباره فناوری محور و مبتنی بر تکنولوژی باشد، به موضوعات متعددی وابسته است.
مجله آنلاین موبنا – پرسش و دغدغه این است: چه سناریوهایی آینده فناوری و اطلاعات را شکل خواهد داد؟ ما در این خصوص، تحقیق و تامل فراوانی داشتهایم. در ترسیم سناریو واحد، به جمع بندی نرسیدهایم. چرا که با عدم قطعیت‌ها رو برو هستیم. وضعیتی که ما به دوگانگی می‌رسیم و هر کدام از آنها می‌تواند اتفاق بیفتد. هر اتفاق هم سرنوشت سناریو را تغییر خواهد داد.
به نظر میرسد دوعدم قطعیت جدی، پیش روی حوزه فناوری و ارتباطات ایران و جهان وجود دارد.عدم قطعیت اول این است که آیا بین بازیگران حوزه فناوری اطلاعات و ارتباط جنگ رخ خواهد داد یا نوعی رقابت توام با همکاری وجود خواهد داشت؟
دومین عدم قطعیت، عدم قطعیت اجتماعی است؛ آیا به لحاظ اجتماعی، جامعه به همه این تازهها و رویکردهای نو اعتماد می‌کند و پذیرای تغییرات است یا به دیده شک به آنها نگاه کرده و در برابرشان مقاومت خواهد کرد؟
عدم قطعیت‌ها سبب به‌وجود آمدن سناریوهایی شده که به طور کوتاه به آن اشاره میکنم. ما با پیش فرض دو عدم قطعیت، به چهار سناریو برای آینده فنآوری ارتباطات و اطلاعات دست پیدا کردیم که به طور خلاصه به آنها اشاره خواهم داشت.
سناریوی اول : مغز جهانی خصوصیسازی شده
در این سناریو ما شاهد نوعی همکاری و رقابت بین بازیگران اصلی هستیم و جامعه هم اعتماد دارد و پذیرا است که ما اسم آن را «مغز جهانی خصوصی سازی» گذاشته‌ایم. در این سناریو اعتماد عمومی وجود دارد، از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت گسترده استفاده میشود، رقابت بین شرکت‌ها و کشورها وجود د ارد و تبادل اطلاعات می‌کنند در این سناریو اصل رقابت بر سر دستیابی به دیتا و بیگ دیتا است و چیزی که اهمیت دارد این است که ما تا چه اندازه می‌توانیم از تکنولوژی‌ها استفاده کنیم.
سناریوی دوم : نزاع بین فضاها و طیفها
سناریویی است که در کنار اعتماد عمومی، رقابت و درگیری بین کشورها وجود دارد. کشورها در حد خودشان برای دستیابی به دیتاها نبرد می‌کنند و دنیا به بلاگ‌هایی تقسیم میشود که شرکت‌ها و کشورها سعی می‌کنند حفاظت خود از داده‌ها را حفظ کنند و نقطه اصلی، رقابت و برگشت نوعی ملی‌گرایی در حوزه فناوری و اطلاعات است. به این سناریو، نزاع بین فضاها و طیفها نام نهادهایم.
سناریوی سوم: دارک وب
در سناریوی سوم بین شرکت‌ها و کشورها برای دستیابی به دیتا و تکنولوژی درگیری وجود دارد. اسم این سناریو را «دارک وب» می‌گذاریم چرا که همه به دنبال دستیابی به اطلاعت غیر مشروع‌اند. در این حالت سیاه، امنیت و اطلاعات رشد می‌کند، اما به آن مانند یک اسلحه نگاه میشود و همین باعث می شود جهت استفاده از تکنولوژی پایداری و مقاومت وجود داشته باشد. در این وضعیت هم نزاع وجود دارد و هم مردم نسبت به پدیدههای نو شک دارند. حالت سیاه است.
سناریوی چهارم: هوشمندی به تعویق افتاده
ناظمی در تبیین سناریوی چهارم به رقابت بین بازیگران و شرکت‌ها اشاره کرد و گفت: همکاری و رقابت سالم بین شرکت‌ها و بازیگران وجود دارد، اما مردم مقاومت می‌کنند و با دیده شک می‌نگرند. در این زمان هوشمندی به تعویق می‌افتد و با وجود تکنولوژی، افراد تمایلی به استفاده از آن ندارند و دولت‌ها تمایل پیدا می‌کنند دیتاها را جمع آوری کنند. این وضعیت را “هوشمندی به تعویق افتاده” نام نهادهایم.
*معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات
امیر ناظمی
