بی توجهی به رفتارهای اشتباه فرزندان؛ از راهکار تا مدیریت شرایط

مجله آنلاین موبنا – بسیاری از روانشناسان کودک و مشاوران خانواده معتقد هستند که بی توجهی به برخی از رفتارهای اشتباه فرزندان، یک عمل انضباطی مفید محسوب می شود. اما برای آن که این متد اثربخشی قابل قبولی داشته باشد، نیاز به همراهی با استراتژی های انضباطی دیگر خواهد داشت. اگر قصد دارید که بخشی از رفتارهای نادرست کودک خود را نادیده بگیرید، استفاده از یک برنامه مدیریت رفتاری جامع توصیه می شود.

تئوری نهفته در پس بی توجهی والدین به یک رفتار خاص

نادیده گرفتن به این معنا نیست که والدین بدون تفاوت از کنار اشتباهات یا پریشانی فرزندشان گذر می کنند. بلکه کاملا برعکس! بی توجهی نسبت به یک “رفتار” صورت می گیرد و نه خود کودک یا احساسات وی یا مجموعه عملکردهای او.

این روش اصلاح رفتاری با تکیه بر توجه مثبت رفتارهای صحیح را توسعه داده و در مقابل از تکرار رفتارهای اشتباه جلوگیری می کند. همانطور که می دانید توجه مفهومی همواره مثبت نیست و می تواند در قالب رویکردی منفی نیز تظاهر یابد. شاید بگویید که در این صورت کودک شدیدا ناراحت می شود و یا توانایی نه شنیدن از شما را ندارد. لازم به ذکر است که استراتژی های انضباطی بازدارنده همانند نادیده گرفتن برخی از رفتارها، کودک را آماده یادگیری اصول اجتماعی موثر برای مدیریت درست عواطف خود خواهد کرد.

از طرف دیگر نادیده گرفتن و بی توجهی روشی فوق العاده برای خاتمه بخشیدن به تکرار رفتارهای اشتباه خواهد بود. این متد شما را در مسیر جلوگیری از تنش های خانوادگی یاری می دهد. زمانی که کودک فریاد می کشد و یا خود را روی زمین می اندازد، تنها قصد وی جلب توجه والدین است. حتی اگر ۱۰ بار نیز به او تاکید کنید که فریاد و برخوردهای نادرست را متوقف سازد، باز هم نتیجه ای نخواهد داشت زیرا در حال تزریق توجه منفی به فرزندتان هستید و این توجه منجر به استمرار رفتار ناخوشایند وی می شود.

هنگامی که رفتار فرزندتان را نادیده می گیرید، به انتقال پیامی مهم به کودک کمک خواهید کرد و آن نیز چیزی نیست جز “عدم سودمندی رفتار مورد نظر”. هر فردی از همان سنین کودکی باید چگونگی مدیریت اصولی عواطف خود را بیاموزد تا تبدیل به بزرگسالی سالم و مسئولیت پذیر شود. در غیر این صورت نمی توان دید خوبی به آینده وی داشت چرا که چنین کودکانی در بزرگسالی با مشکلات اجتماعی مختلف رو به رو می شوند.

متخصصین روانشناسی کودک در مورد استراتژی بی توجهی چه نظری دارند؟

هرچند بسیاری از والدین احساس خوبی در خصوص نادیده گرفتن رفتار اشتباه فرزندشان ندارند، اما متخصصین معتقد هستند که این مورد روشی سالم و موثر برای منضبط سازی کودک خواهد بود. این متد تحت عنوان “بی توجهی استراتژیک”، “بی توجهی برنامه ریزی شده” و “بی توجهی انتخابی” نیز شناخته می شود. از آن جایی که استراتژی مذکور تاثیرات مطلوبی به دنبال دارد، توسط اکثر مجامع علمی و حرفه ای حوزه پرورش کودک توصیه شده است.

آکادمی پزشکی اطفال آمریکا در راهنمای انضباطی موثر به استفاده از تکنیک بی توجهی انتخابی رای مثبت می دهد. این سازمان معتقد است که نادیده گرفتن یک سری از رفتارهای اشتباه می تواند شدت و دفعات بروز آنها را کاهش دهد.

مرکز توسعه و توانبخشی کودکان دانشگاه بهداشت و علوم اورگن، استفاده از تکنیک بی توجهی انتخابی را برای رفع بسیاری از رفتارهای آزاردهنده و ناخوشایند کودکان توصیه می کند.

چگونه می توان اثربخشی متد بی توجهی انتخابی را افزایش داد؟

نادیده گرفتن رفتارهای نادرست کودکان تنها زمانی یک نتیجه مطلوب به همراه دارد که والدین با فرزندشان رابطه مثبتی داشته باشند. در واقع باید با خودتان صادق باشید، آیا در بقیه اوقات به اندازه کافی برای فرزند خود زمان اختصاص می دهید؟ اگر کودک در مقابل رفتارهای صحیح و زیبای خود مورد تمجید اصولی قرار گیرد، تکنیک بی توجهی انتخابی نیز برای وی کارگشا خواهد بود.

می توانید به این تکنیک همچون اقتباسی کوچک از متد گوشه نشانی نگاه کنید. به جای آن که فرزندتان را به علت رفتاری اشتباه وادار به پیروی از نکات تکنیک گوشه نشانی کنید، می توانید از بی توجهی انتخابی در همان محیط بهره ببرید. برای مثال نیازی نیست که کودک ساعت ها در اتاق خود بنشیند و اجازه بازی کردن و یا حرف زدن را نیز نداشته باشد. تنها کافیست بی توجه باشید. حتی در صورتی که واکنش های کودک تشدید هم شود می توان به عنوان راه حل کمکی از متد گوشه نشانی استفاده کرد.

در زمانی مناسب که آرامش حکم فرما است، نکات استراتژی بی توجهی انتخابی را به فرزندتان توضیح دهید. مشخص کنید که تنها در صورت آرام شدن وی آماده گفت و گو خواهید بود. حال می توانید از او تمجید کرده و به احساساتش توجه کنید.

احتیاط

باید بدانید که استفاده از تکنیک بی توجهی انتخابی در مرحله اول منجر به تشدید رفتارهای ناخوشایند کودک می شود زیرا به دنبال راهی برای جلب توجه شما خواهد بود. در صورتی که شاهد چنین اتفاقی بودید خوشحال باشید، چرا که متد مذکور در حال تاثیرگذاری است!

این روش مستلزم ثبات رفتاری والدین است. اگر تصور می کنید که در نهایت تسلیم خواسته کودک خواهید شد، بهتر است به جای بی توجهی انتخابی از گوشه نشانی استفاده کنید.