تلاش برای امن‌کردن تراکنش‌ها
در سال‌های اخیر میزان مبادلات الکترونیکی پول افزایش پیدا کرده. به این صورت که استفاده از کارت بانکی و دستگاه کارت خوان و… افزایش چشمگیری داشته است.
موبنا – اما خدمات الکترونیکی بانکی به سمت حذف کارت پیش می‌رود. اکنون بسیاری از پرداخت‌ها نه با کارت که از طریق رمز دوم و اینترنتی و… انجام می‌شود که این مساله می‌تواند زمینه ساز سوء استفاده‌ها و کلاهبرداری‌هایی باشد. به همین منظور بانک مرکزی، انجام تمام تراکنش‌های مالی، به جز پرداخت قبوض عمومی، در تمام مسیرهایی که به جای فیزیک کارت از اطلاعات آن استفاده می‌شود را منوط به رمزنگاری مبدأ تا مقصد تراکنش کرد. این اقدام جدید بانک مرکزی می‌تواند بستر امن‌تری را برای انجام تراکنش‌های بانکی فراهم کند.
با توجه به رشد بانکداری الکترونیک و وجود بیش از ۴۰۰میلیون کارت بانکی و ۱۰میلیارد تراکنش بانکی و ۱۳۰۰هزار‌میلیارد تومان مبلغ انتقال پول از طریق کارت‌های بانکی، مقابله با تقلب و کلاهبرداری ضروری است. کارشناسان بانکی معتقدند که هر چند آمار دقیقی از تقلب در کارت‌های بانکی معتبر کشور وجود ندارد، ولی به نظر می‌رسد همزمان با توسعه بانکداری الکترونیک تقلب در کارت‌های بانکی رو به رشد بوده و در آینده‌ای نه چندان دور به یکی از معضلات سیستم بانکی کشور تبدیل خواهد شد. این موضوع نشان از ضرورت حساس شدن بانک‌ها به افزایش سطح استانداردهای امنیتی و ارتقای سطح تعامل و همکاری با پلیس فتا را نشان می‌دهد که در این راستا همچنین افزایش ضریب دقت مردم در حفظ اطلاعات بانکی خود نیز مورد تاکید است. وزیر ارتباطات به تازگی با بیان اینکه بانک مرکزی باید فکری برای امنیت تراکنش‌های بانکی کند، گفت: حجم شکایت‌ها آن‌قدر بالا است که کار از فتا به پلیس آگاهی ارجاع شد. محمدجواد آذری جهرمی با ابراز گلایه نسبت به نبود امنیت در تراکنش‌های بانکی، از اعلام آمادگی وزارت ارتباطات برای برگزاری جلسه با نظام بانکی خبر داد. او با اشاره به برداشت‌های غیرمجاز از حساب پزشکان و افراد عادی افزود: بیشترین حجم شکایات ارجاع شده به پلیس فتا، در مورد امنیت شبکه‌های بانکی است. بنابراین به دلیل حجم بالای کار، پرونده‌ها به پلیس آگاهی برای رسیدگی ارجاع شده است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: به نظر می‌رسد بانک مرکزی باید برای سوء استفاده از تراکنش‌های بانکی فکری کند.
احتمال حذف عابر بانک‌ها
همان طور که گفته شد با رشد روزافزون استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی در کشور و همچنین اهمیت رعایت مسائل امنیتی در استفاده از این خدمات و با توجه به افزایش نرخ رشد تخلفات صورت گرفته، خدمات الکترونیکی را به سمت حذف کارت پیش می‌برد. در همین رابطه رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی گفته است: در بانکداری جدید دیجیتال دستگاه های کارتخوان حذف می شود. دیواندری با بیان اینکه شبکه دیجیتال جایگزین بانکداری الکترونیک می‌شود، افزود: در این سیستم تراکنش برای پرداخت‌ها نیاز نیست و شکل شعب از مرکز تراکنش مالی به مرکز مشاوره و گفت‌و‌گو برای کار‌های پیچیده تبدیل می‌شود. او تصریح کرد: در بانکداری دیجیتال کل عملیات بانکداری در نظام یکپارچه انجام و برداشت پول از حساب در این نوع بانکداری تبدیل به یک پروتکل بین مشتری و بانک می‌شود. رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی اساس بانکداری دیجیتال را سیستم یکپارچه و گسترده آن بیان و اضافه کرد: هزینه‌های بانک‌ها در این سیستم بین ۲۰ تا ۴۰درصد کاهش می‌‌یابد. دیواندری گفت: وظایف نیروی انسانی نیز در شبکه بانکداری دیجیتال به سمت مشاوره تغییر می‌کند و عملیات دریافت و پرداخت حذف می‌شود. او افزود: در شبکه بانکداری دیجیتال کنترل و شفافیت بسیار بیشتر و کلاهبرداری کمتر خواهد شد. رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی اظهار کرد: گروه‌های نخبه نوآور در شبکه بانکداری دیجیتال برای توسعه فناوری جذب بانک‌ها میشوند.
افزایش امنیت مبادلات کارتی
بانک‌ها نقش بسیار اساسی در جلوگیری از بروز و کاهش وقوع جرایم تراکنش‌های بانکی دارند و می‌توانند با پیاده سازی آخرین استانداردهای امنیتی بستر بسیاری از سرقت‌ها و کلاهبرداری‌های صورت گرفته در این حوزه را کاهش دهند. به منظور ارتقای سطح امنیت مبادلات کارتی مردم و پیشگیری از سوء استفاده احتمالی از اطلاعات حساس کارت در مبادلات الکترونیکی بدون حضور کارت، بانک مرکزی‌جمهوری اسلامی ایران، طی بخشنامه‌ای از نیمه بهمن سال جاری، انجام تمام تراکنش‌های مالی را، به جز پرداخت قبوض عمومی، در تمام مسیرهایی که به جای فیزیک کارت از اطلاعات آن استفاده می‌شود، را منوط به رمزنگاری مبدأ تا مقصد تراکنش کرد. مطابق این بخشنامه، اطلاعات حساس کارت مردم، نظیر رمز دوم آنها، نباید از مسیرهایی که فاقد رمزنگاری مناسب بوده و امکان ذخیره سازی یا مشاهده آن توسط عواملی غیر از بانک یا ارائه‌دهنده خدمات پرداخت وجود دارد، مبادله شوند. این بخشنامه اولین گام برای ارتقای سطح امنیتی بسترهای موجود مبادلات پولی مردم بوده و بر این اساس حرکت به سمت استفاده از سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی بانک‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت، برای انجام مبادلات کارتی بدون حضور فیزیک کارت به عنوان راه حل ایمن توصیه می‌شود. همچنین طی بخشنامه یاد شده و به منظور ارتقای سطح خدمات برنامه‌های کاربردی پرداخت همراه، امکان استعلام مانده حساب متصل به کارت برای تمام کارت‌های بانک‌ها در مرکز شتاب فراهم می‌شود.
رمزگذاری محور بانکداری الکترونیک
یک کارشناس اقتصادی در رابطه با تاثیر رمزنگاری کردن تراکنش‌های مالی در کاهش تخلفات به «آرمان» می‌گوید: هرگونه رمزنگاری و کدگذاری می‌تواند تا‌حدودی امنیت عملیات مالی و پولی را افزایش دهد و پولشویی و تخلف در این زمینه را کنترل و محدود کند. این عملیات ریسک فعالیت‌های اقتصادی را عملا کاهش می‌دهند و در جهت افزایش امنیت دولت و بانکداری الکترونیک است. وحید شقاقی شهری می‌افزاید: بانکداری الکترونیک اصولی دارد که یکی از محورهای اصلی این نوع بانکداری افزایش امنیت مبادلات مالی در بستر الکترونیک است و یکی از راهکارهای تحقق آن می‌تواند همین مساله رمزنگاری و کدگذاری باشد. او با بیان اینکه در حال حاضر یکی از مشکلات در زمینه تراکنش‌های مالی وجود برخی هکرها و سودجویان است، اظهار می‌کند: این افراد می‌توانند امنیت تراکنش‌های مالی را کاهش و ریسک فعالیت‌های مالی را افزایش دهند. این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه ممکن است بسیاری از شهروندان ما از این تخلفات آگاهی نداشته باشند، تصریح می‌کند: برخی از سودجویان از همین کانال عدم آگاهی مردم مرتکب تخلفاتی میشوند. شقاقی شهری بیان کرد: در گذشته، نظام بانکداری ما مبتنی بر چارچوب‌هایی بود که اطمینان به آن با ریسک همراه بود و بسیاری از فرایندها در درون آنها غیرممکن بوده است. او خاطرنشان می‌کند: در هر صورت هرگونه اقدام برای افزایش امنیت مبادلات مالی و پولی شهروندان می‌تواند اعتماد و اطمینان آنها را در انجام عملیات بانکی افزایش بخشد و در توسعه بانکداری الکترونیک و کاهش مراجعات حضوری به شبکه بانکی منجر شود. همچنین استفاده از استانداردهای امنیتی موجب کاهش پرونده‌های قضائی می‌شود. لذا افزایش امنیت یکی از اهداف بانکداری الکترونیک است که یکی از محورهای انجام آن همین رمزگذاری و کدگذاری کردن عملیات مالی و پولی در شبکه اینترنت است.
منبع: آرمان | نوشین ایزدپناه
