۵ درسی که از خراب شدن گوشی هوشمند یاد گرفتم

موبنا، رضا خواجه‌وند – حدود دو میلیارد نفر در سراسر جهان از گوشی هوشمند استفاده می‌کنند و بیش از نیمی از ساکنان کشورهای توسعه یافته به صورت روزانه تمام کارهای خود را به گوشی هوشمند محول کرده‌اند. در حقیقت بر اساس نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده توسط روانشناسان، هر یک از ما به طور میانگین روزانه ۵ ساعت از عمر خود را با گوشی هوشمند می‌گذرانیم و در طول یک شبانه‌روز ۸۵ بار سراغ گوشی خود می‌رویم.

باید اعتراف کنم من هم یکی از این افراد هستم که دایما به گوشی خود سر می‌زنم و شاید بتوان گفت هیچ ابزار دیگری در طول شبانه‌روز به اندازه گوشی هوشمند برایم کاربرد ندارد. زندگی به گونه‌ای پیش می‌رود که کمتر کسی من را بدون گوشی هوشمند دیده است و فقط در برخی شرایط اجباری مثل حمام رفتن مجبور می‌شوم برای لحظات کوتاه از گوشی خود جدا شوم. گوشی هوشمند من هر کاری که لازم داشته باشم را به تنهایی انجام می‌دهد و همین مسئله باعث شده است وابستگی بین ما بیشتر شود.

برای من هم مثل بسیاری از شما پیش آمده که گوشی از دستم افتاده باشد. حتی به خاطر می‌آورم زمانی که مدل قدیمی از سری گوشی‌های گلکسی سامسونگ را داشتم، یک بار این دستگاه داخل ظرف آب افتاد که به سرعت باتری را از آن جدا کردم و پس از گذشت حدود ۲۴ ساعت گوشی دوباره روشن شد و البته، پس از گذشت شش هفته تصمیم گرفتم یک گوشی هوشمند جدید را جایگزین آن کنم.

به هر حال در بیشتر مواردی که گوشی هوشمند به زمین می‌افتد ترجیح می‌دهیم یک دستگاه جدید را خریداری کنیم و زندگی را بدون گوشی هوشمند جلو نبریم. زیرا این ترس همواره با ما همراه است که اگر یک روز بدون نقشه الکترونیکی گوگل بیرون برویم احتمال دارد گم شویم یا اگر گوشی هوشمند ما خراب شود، تمام شماره تماس‌ها را از دست می‌دهیم. به هر حال هر بار گوشی هوشمند از دست من سقوط کرده و برای آن مشکلی پیش آمده است،‌ درس‌های جدید از آن گرفته‌ام. در اینجا پنج درسی که در جریان افتادن گوشی هوشمند و خراب شدن آن برایم حاصل شد آورده شده است.

بدون گوشی هوشمند بهتر می‌خوابم

تردیدی نیست که اگر گوشی هوشمند کنار تخت شما باشد، زمانی که می‌خواهید به خواب بروید به صفحه اختصاصی خود در فیسبوک و اینستاگرام سر می‌زنید و آخرین توئیت‌های منتشر شده را هم بررسی می‌کنید. برخی کاربران هم عادت دارند پیش از آنکه به خواب بروند با گوشی خود اندکی بازی کنند.

دکتر «ارشاد ابراهیم» مشاور روانشناس و مدیر پزشکی «مرکز خواب لندن» در این خصوص می‌گوید: «زمانی که یک کاربر شما را لایک می‌کند یا توئیت شما را بازنشر می‌کند، این اتفاق شبیه به دوپامین عمل می‌کند و بخش گرفتن پاداش در مغز شما فعال می‌شود. این همان بخش در مغز انسان است که به کمک سیگار کشیدن یا مواد مخدر و الکلی تحریک می‌شود». او توضیح داد که گوشی هوشمند و دیگر دستگاه‌های الکترونیکی همراه مجهز به نمایشگر لمسی به صورت مستقیم روی خواب انسان تاثیر می‌گذارند و اگر با آنها در ارتباط مستقیم باشیم، خواب را به تاخیر می‌اندازند یا اینکه در فرآیند خواب اختلال ایجاد می‌کنند، مغز را تحریک‌پذیر می‌کنند، و روی هوشیاری و چرخه خواب تاثیر مستقیم برجا می‌گذارند. بر این اساس توصیه می‌شود که هرگز با یک دستگاه گوشی هوشمند که در نزدیکی شما قرار گرفته است به خواب نروید.

با این توضیحات، زمانی که گوشی هوشمند از دست من سقوط کرد و با مشکل مواجه شد، چند شبی را بدون این دستگاه سپری کردم و متوجه شدم که در آن دوره زمانی کوتاه خواب بهتری داشتم.

در دسترس نبودن خیلی خوب است

این اتفاق بدیهی به نظر می‌رسد و البته کار چندان دشواری نیست. شاید تصور آن برای شما مشکل باشد، ولی این ماجرا را متصور شوید که یک روز تعطیل با اعضای خانواده خود به پیاده‌روی رفته‌اید و هیچ تماس تلفنی با شما برقرار نمی‌شود. زمانی که گوشی هوشمند از دست من سقوط کرد و چند روزی از آن راحت بودم، این اتفاق محقق شد که بتوانم لحظات بهتر و لذت‌بخش‌تری را در کنار اعضای خانواده سپری کنم و هر زمان که باهم هستیم هیچ تماسی از محل کار با من برقرار نشود. البته این ماجرا به دریافت تماس ختم نمی‌شد و در کنار آن هیچ گونه پیامک، ایمیل و … نیز به دست من نمی‌رسید تا با خیال راحت از بودن در کنار اعضای خانواده لذت ببرم.

به گفته «استیون بوکلی» مدیر اطلاعات مرکز Mind، دور شدن از گوشی هوشمند در مواردی که کنار اعضای خانواده به‌سر می‌بریم و عدم پاسخگویی به تماس‌های مکرر می‌تواند برای تندرستی و سلامت روانی بسیار مناسب باشد. دکتر بوکلی بر این باور است که گوشی‌های هوشمند به صورت شبانه‌روزی ما را با انواع مختلف اطلاعات بمباران می‌کند و از انتشار خبرهای جدید گرفته تا اتفاقات مربوط به اطرافیان، تعطیلات، پیامک‌ها و … ما را احاطه کرده‌اند. هرچه ما در جریان اتفاقات خوب زندگی دیگران در شبکه‌های اجتماعی قرار بگیریم حرمت نفس ما پایین‌تر می‌آید و دکتر بوکلی معتقد است که باید برای مدت مشخص دور از دسترس باشیم.

اتفاقات بسیار کم، اورژانسی هستند

در دوره‌ای که گوشی هوشمند من پس از زمین خوردن خراب شده بود و گوشی جایگزین نداشتم، هیچ گونه ایمیل کاری دریافت نمی‌کردم، پیامک به من ارسال نمی‌شد یا تماس‌های صوتی نداشتم و البته مهم‌تر از همه آنها، مجبور نبودم به کسی پیام بفرستم یا به پیام‌هایی که پشت سرهم ارسال می‌شود پاسخ دهم.

در این دوره زمانی با آرامش خاطر آشپزی می‌کردم، با اعضای خانواده صحبت می‌کردم و به عبارت دیگر از زندگی خود لذت می‌بردم. پس از گذشت مدتی به این نتیجه رسیدم که در مجموع می‌توان زندگی را بدون حضور گوشی هوشمند با آرامش بیشتر پیش برد و البته،‌ فقط در برخی موارد اوژانسی و ضروری است که گوشی هوشمند می‌تواند کاربرد و منفعت داشته باشد. من به این نتیجه رسیدم که فقط باید در برخی موارد اورژانسی به تماس‌های تلفنی پاسخ داد و حتی اگر گوشی سالم است هم نباید لحظات بودن در کنار خانواده را با این دستگاه جیبی خراب کرد.

زمان کمتری را به آن اختصاص دهم

زمانی که گوشی هوشمند از دست من سقوط کرد و خراب شد، مجبور شدم زمان کمتری از زندگی خود را به آن اختصاص دهم و پس از گذشت چند روز به این روند عادت کردم. نمی‌توانم ادعا کنم که گوشی هوشمند فقط برای من معایبی را به همراه داشت و این در حالی بود که از مزایای این دستگاه در تمام برنامه‌ریزی‌های روزانه استفاده می‌کردم.

ولی واقعیت این بود که گوشی هوشمند به جز مزایا و کاربردهای خود باعث شده بود بخش اعظم زندگی من با آن سپری شود و تا روزی که گوشی خراب شد، متوجه نشدم که چقدر از شبانه‌روز خود را به این دستگاه اختصاص می‌دهم. زمانی که گوشی هوشمند من خراب شد پس از گذشت مدت طولانی متوجه شدم که می‌بایست به صورت فیزیکی و حضوری از فروشگاه‌های نزدیک خانه خرید کنم، زیرا تا پیش از این همه‌ خریدها به صورت اینترنتی و به کمک گوشی هوشمند انجام می‌شد. در مجموع با خراب شدن گوشی به این نتیجه رسیدم که می‌بایست زندگی خود را کمتر به این دستگاه وابسته کنم.

شناخت ادراکی تقویت می‌شود

زمانی که گوشی خراب شد برای نخستین بار متوجه شدم که زندگی من چقدر می‌تواند مستقل از گوگل پیش برود. تا آن زمان هیچ وقت فکرش را هم نمی‌کردم که زندگی روزمره خود را تا این اندازه به گوگل گره زده‌ام.

بر اساس نتایج حاصل از یک مطالعه جدید مشخص شد وابستگی به گوشی هوشمند برای انجام فعالیت‌های روزانه می‌تواند روی پردازش‌های مغزی برای حل مشکلات، بازیابی اطلاعات و یادگیری دانش تاثیر مستقیم برجا بگذارد. محققان در دانشگاه‌های کالیفرنیا، سانتا کروز، و دانشگاه النویز به این نتیجه رسیدند که نوعی فرآیند موسم به «شناخت ادراکی» در مغز انسان انجام می‌شود که تقویت آن می‌تواند به حافظه کمک‌های فراوان کند و میزان یادگیری را در هر فرد افزایش دهد. به عبارت دیگر می‌توان گفت گوشی هوشمند جلوی تقویت شناخت ادراکی را می‌گیرد و بهتر است هرچه سریع‌تر راه چاره‌ای در این زمینه اندیشیده شود.

در مجموع می‌توان گفت به جای آنکه از حافظه خود برای ذخیره اطلاعات استفاده کنیم، این وظیفه را به گوشی هوشمند می‌سپاریم. دکتر «لی هادلینگتون» از رواشناسان حوزه سایبری در دانشگاه مونتفورت آمریکا در این خصوص می‌گوید: «وقتی که شما همه کارهای روزمره را به گوشی هوشمند واگذار می‌کنید و از پیدا کردن آدرس گرفته تا به خاطر سپردن رمز عبور را با آن انجام می‌دهید، مغز شما فعالیت کمتری انجام می‌دهد و همین مسله باعث می‌شود توانایی یادگیری در شما کاهش یابد».

به هر حال، گوشی هوشمند از دست شما سقوط کرد و با مشکل مواجه شد چندان نگران نباشید و مطمئن باشید این اتفاق هم می‌تواند مزایای فراوانی را به همراه داشته باشد.