آفت “عکس و سلفی” در جامعه امروز

موبنا – گستردگی و حجم بالای اطلاعات در عصر حاضر به گونه‌ای است که از صبح تا شب میلیون‌ها فایل در قالب نوشتار، عکس، فیلم و صوت، بین کاربران فضای مجازی رد و بدل می شود، به گونه‌ای که بخشی از آن به صورت اطلاعات عمومی تلقی می‌گردد و برخی از آنها به صورت شخصی و برای مخاطبان خاص تولید و منتشر می‌شوند.

یکی از این روش‌های تولید اطلاعات از سوی اشخاص، گرفتن “عکس و سلفی” در موقعیت‌های خصوصی و عمومی می‌باشد. این روش در سراسر جهان مرسوم است که افراد برای ثبت لحظه‌های خود و یا شکار حادثه‌ای نادر اقدام به عکاسی می‌کنند و آن را در فضای مجازی پخش می‌کنند.

این رویه در کشور ما تبدیل به معضلی اجتماعی گردیده و مشکلات و دردسرهای فراوانی را برای صاحبان عکس و یا مخاطبان آن به وجود آورده است. ضمن اینکه رویه‌ای غلط و ناهنجار را در جامعه رواج داده که از بابت آن اخلاق و امنیت اخلاقی به خطر افتاده است.

افراد با این توجیه که صفحه شخصی آنها در شبکه‌های اجتماعی حریم شخصی است، خصوصی ترین عکس‌ها و لحظات خود را در آن ثبت می‌کنند، غافل از اینکه امنیت فضای مجازی همچون نام آن مجازی است. البته این امنیت باید با رشد فرهنگی حاصل شود که متاسفانه درکشور ما به سبب نوع برخوردها و محدودیت‌هایی که بعضاً به صورت سلیقه‌ای اعمال می‌شود، آزادی و حریم خصوصی افراد معنای واقعی خود را پیدا نکرده است.

اما این رویه در بین افراد مشهور اعم از سیاسیون، ورزشکاران، هنرمندان، و… دچار انحراف بیشتری شده است. اگر حریم خصوصی شخصی مورد تعدی قرار گیرد مقصر و متضرر آن افراد زیادی نخواهند بود. اما وقتی یک چهره مشهور برای نشان دادن خود و یا اعلام حضورش در مراسمی خاص بسیاری از بایدها و اصول اخلاقی را زیر پا می گذارد، چطور می‌توان این رفتارهای زننده را با توجیه ثبت لحظات توجیه کرد و آسیب آن را به گستردگی جامعه تعمیم نداد؟!

شاید گفته شود این رویه در امر اطلاع رسانی بسیار پسندیده و مرسوم است، ما نیز آن را تایید می‌کنیم و گزارشات تصویری وزیرخارجه و یا خانم ابتکار درامر محیط زیست یا سلفی‌های ورزشکاران درمیادین المپیک و… از جمله نمونه‌های مثبت کاربرد فضای مجازی و عکس‌های لحظه‌ای است. اما اشکال کار آنجاست که بسیاری از افراد مشهوری که در جایگاه و یا پست‌های مختلف قرار دارند به سبب نداشتن درون مایه غنی به لحاظ عملکرد و تاثیر گذاری، سعی می‌کنند با گرفتن چنین عکس‌هایی و انتشار در شبکه‌های اجتماعی ضعف‌های خود را بپوشانند و اینطور نشان دهند که در حیطه تحت امرشان بسیار فعال و موفق هستند!

گرفتن عکس و سلفی در موقعیت‌های مختلف اقدامی جذاب بوده و کاربردی مناسب می‌تواند داشته باشد، اما زمانی که به یک معضل اجتماعی تبدیل می‌شود بیانگر معانی خاصی خواهد بود. از رویکرد روانشناسی رفتاری، افراط و تاکید بیش از حد در امرخاصی نشان از برخی کمبودها در فرد دارد. به طور طبیعی ثبت لحظات خاص و جذاب برای هر فردی اهمیت دارد، اما وقتی افراد به سمت ثبت بیش از حد لحظات خود و نمایش حریم خصوصی برای عموم پیش روند، این بیانگر کمبودهای رفتاری است که سعی می‌کنند به هرنحوی خود را به دیگران نشان دهند. به عبارتی کمبودهای شخصیتی عامل اصلی بروز معضلاتی است که در عکس‌های سلفی بروز پیدا می‌کند.

آفت دیگر این مسئله عکاسی و سلفی گرفتن در مراسماتی است که جایگاه آن ورای عکس‌های یادگاری است. بارها مشاهده شده که در مراسم‌ تشییع نام‌آوران کشور به سبب حضور اقشار مختلف هنرمندان، ورزشکاران و مسئولان، تلفن‌های همراه مدام در حال فلش زدن هستند و افراد درکنار چهره‌های محبوب خود بی توجه به ماهیت مراسم درحال گرفتن سلفی‌های یادگاری هستند.

نتیجتاً باید به ضعف‌های فرهنگی خود در استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اقرار و توجه کنیم. فرهنگ‌ سازی در این حیطه باید از سوی چهره‌های سرشناس آغاز گردد تا آنها که هواداران بیشمار دارند بتوانند رویه‌ای را پایه گذاری کنند تا این اخلاق زننده در گرفتن عکس‌های یادگاری به مسیر مناسب خود بازگردد و موجب رنجش شخص یا عامه مردم نگردد.

 منبع:  روزنامه آفرینش