نخستین مقصد روحانی در سال ۹۵

سفر ‘حسن روحانی’ به پاکستان در پاسخ به دعوت رسمی ‘محمد نواز شریف’ نخست وزیر پاکستان انجام می شود. نواز شریف در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ در راس یک هیات عالی رتبه سیاسی-اقتصادی به تهران سفر کرده بود.

نخست وزیر پاکستان همچنین در روزهای پایانی بهمن ماه سال ۱۳۹۴ نیز به همراه ژنرال ‘راحیل شریف’ فرمانده ارتش این کشور با هدف میانجی گری برای کمک به حل تنش میان ایران و عربستان، پس از سفر به ریاض، به تهران سفر کرد و به نظر می رسد، این موضوع، در کنار طیف وسیعی از رایزنی های اقتصادی، دوجانبه و منطقه ای سران ایران و پاکستان، از جمله موضوع هایی باشد که در این سفر بین مقامات عالی دو کشور به ویژه از سوی طرف پاکستانی بار دیگر مطرح خواهد شد.

سفر قریب الوقوع روحانی به اسلام آباد، با توجه به شرایط جدید ایران و لغو تحریم های بین المللی، بر محور گسترش همکاری های اقتصادی و تجاری و فراهم کردن زمینه همکاری میان بخش های خصوصی و فعالان تجاری و اقتصادی دو طرف متمرکز خواهد بود و در این بین، طرح ها و قراردادهای کلان و نیمه تمام میان دو کشور از جمله اجرا و تکمیل خط لوله گاز ایران-پاکستان و نیز افزایش صادرات برق ایران به پاکستان، به عنوان نخستین اولویت های دو کشور، در دستور کار دیدارها و رایزنی ها دراسلام آباد قرار خواهد گرفت.

بر همین اساس، هیاتی متشکل از وزیران اقتصادی کابینه روحانی و نیز هیاتی از فعالان حوزه های بازرگانی و بخش خصوصی وی را در سفر به اسلام آباد همراهی می کنند.

ایران و پاکستان به عنوان دو همسایه با مشترکات فراوان تاریخی، فرهنگی، دینی، زبانی و مرز مشترک طولانی، همواره در طول تاریخ، با وجود فراز و فرودها، از مناسبات و روابطی ریشه دار و ناگسستنی برخوردار بوده و حسن توجه و علاقه مردم دو کشور به یکدیگر، روابط خوب و دوستانه دولت های ایران و پاکستان را درتمام مقاطع و دوره های مختلف، اجتناب ناپذیر ساخته است.

* وضعیت روابط تجاری-اقتصادی ایران و پاکستان در شرایط کنونی

براساس آمار و ارقام، حجم مبادلات تجاری ایران و پاکستان در سال ۱۳۹۳ ، حدود یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار بود که از این رقم، سهم صادرات ایران به پاکستان ۹۷۰ میلیون دلار و سهم صادرات پاکستان به ایران ۲۷۰ میلیون دلار بود.

این ارقام در سال ۱۳۹۴ و به دلیل ادامه تحریم ها، با سیر نزولی با شیب کم همراه بود و با توجه به اینکه تنها دو روز از پایان سال ۱۳۹۴ می گذرد، هنوز آمار و ارقام نهایی مربوط به حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته اعلام نشده است.

سران دو کشور بر افزایش مبادلات تجاری در چند سال آینده به ۵ میلیارد دلار و بیشتر تاکید دارند و با توجه به شرایط جدید تجاری و اقتصادی ایران و وجود ظرفیت های فراوان در دو کشور، دستیابی به این رقم در آینده نسبتا نزدیک را دور از دسترس نمی دانند.

انرژی ایران، مهم ترین زمینه برای ارتقای همکاری های اقتصادی و مبادلات تجاری دو کشور است و در شرایط کنونی، ‘قرارداد خط لوله گاز ایران-پاکستان’ مهم ترین قرارداد همکاری میان دو کشور محسوب می شود.

پاکستان نیز از ظرفیت بالایی برای صادرات محصولاتی نظیر منسوجات، برخی میوه جات، غلات، گوشت، لبنیات، برخی وسایل ورزشی و لوازم جراحی به ایران دارد و ایران هم برای صادرات گاز، نفت خام، محصولات پتروشیمی و افزایش صادارات برق به پاکستان آمادگی دارد.

علاوه بر تحریم ها، مطلع نبود بخش های خصوص و اتاق های بازرگانی ایران و پاکستان از ظرفیت های متقابل، از مهم ترین عوامل پایین بودن حجم مبادلات تجاری دو همسایه محسوب می شود و اخیرا، با سفر هیات های بزرگی از اتاق های بازرگانی و صنایع پاکستان به ایران و سفر رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به پاکستان، گام های موثری در جهت معرفی متقابل ظرفیت ها و پتانسیل های دو کشور برداشته شده است و با لغو تحریم های بانکی، زمینه های خوبی بر جهش در میزان مبادلات تجاری ایران و پاکستان فراهم شده است.

ایجاد گذرگاه های مرزی جدید نیز از جمله موضوع های مورد علاقه در حال پیگیری میان دو همسایه است و دو کشور تمایل به بازگشایی گذرگاه های جدید مرزی با هدف ارتقای تجارت مرزی و بهبود شرایط معیشتی و امنیتی مرزنشینان دو طرف دارند که این مهم می تواند به تقویت اوضاع اقتصادی، تقویت امنیت و کاهش پدیده قاچاق در مناطق مرزی منجر شود.

* پیشینه دوستی سیاسی ایران-پاکستان

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی و تشکیل حکومت جمهوری اسلامی، پاکستان اولین کشوری بود که آن را به رسمیت شناخت. ایران هم اولین کشوری بود که بعد از استقلال پاکستان در سال ۱۹۴۷، این کشور را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت. این موضوع مهم، به عنوان یک پیشینه و پشتیبان بزرگ برای روابط سیاسی دوستانه تهران-اسلام آباد به شمار می رود.

از زمان استقلال پاکستان در سال ۱۹۴۷، ایران و پاکستان از روابط دیپلماتیک برخوردارند و برغم برخی فراز و فرودها، همواره از روابط خوب و نزدیک برخوردار بوده اند

محمد نواز شریف در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ در راس یک هیات سیاسی-اقتصادی، سفری رسمی و در قالب روابط دوجانبه به تهران انجام داد. نواز شریف اواخر بهمن ماه سال ۱۳۹۴ هم با هدف میانجی گری میان ایران و عربستان به تهران سفر کرد

قرار است حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران روزهای ششم و هفتم فروردین ماه سال جاری (۱۳۹۵) بنا به دعوت رسمی نواز شریف نخست وزیر پاکستان، به این کشور سفر کند.

پیش از این، روحانی و نواز شریف سه بار با یکدیگر ملاقات کرده اند. این ملاقات ها به ترتیب زمانی در مهر ماه ۱۳۹۲ در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ در جریان سفر رسمی نواز شریف به تهران و بهمن ماه ۱۳۹۴ در جریان سفر نواز شریف به تهرن برای میانجی گری بین ایران و عربستان انجام شد.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در سال ۱۳۹۴ سه بار به پاکستان سفر کرد. او تنها مقام خارجی بود که رکورد بیشترین تعداد سفر به پاکستان در سال ۱۳۹۴ و همچنین در سال ۲۰۱۴ میلادی را به خود اختصاص داد که این مهم حکایت از توجه ویژه ایران به پاکستان در حوزه سیاست خارجی، روابط دوجانبه، احترام به اصل همسایگی و تحولات منطقه ای دارد.

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز در آبان ماه ۱۳۹۴ سفر مهمی به اسلام آباد انجام داد.

پاکستان این روزهای در تکاپوی استقبال از حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران، هیات عالی اقتصادی-سیاسی همراه وی و هیات بزرگ تجاری و اقتصادی ایران است که در این سفر روحانی را همراهی می کند.

پاکستان بخوبی و بدرستی نسبت به جایگاه، ثبات و اقتدار جمهوری اسلامی ایران به عنوان لنگرگاه ثبات و امنیت منطقه واقف است و بدلیل داشتن نزدیک به یکهزار کیلومتر مرز مشترک با ایران، نیاز شدید به انرژی و وجود ارتباط قلبی میان مردم دو کشور، تقویت مناسبات سیاسی، فرهنگی، اقتصاد، اجتماعی و… با ایران را یک ضرورت می داند.