انعطاف دولت در برابر خودروسازان
بانک مرکزی قرار است ۲۰ هزار دستگاه خودرو باقی‌مانده از طرح تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی را تأمین مالی کند اما با ۵ درصد سود بیشتر که منجر می‌شود خودروسازان ۱۲۰ میلیارد تومان طی پنج سال از جیب خودشان هزینه کنند. اتفاقی که با وجود رفتن پول از جیب خودروسازان، باز هم آنها را برنده بازی …
بانک مرکزی قرار است ۲۰ هزار دستگاه خودرو باقی‌مانده از طرح تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی را تأمین مالی کند اما با ۵ درصد سود بیشتر که منجر می‌شود خودروسازان ۱۲۰ میلیارد تومان طی پنج سال از جیب خودشان هزینه کنند. اتفاقی که با وجود رفتن پول از جیب خودروسازان، باز هم آنها را برنده بازی می‌کند. آبان ماه سال جاری طرح تحریک تقاضا در بازار خودرو با اعطای وام ۲۵میلیون تومانی با سود ۱۶درصد به مشتریان از سوی بانک مرکزی کلید خورد. طرحی که به دلیل استقبال بسیار در شش روز، ۱۳۰هزار دستگاه خودرو را از پارکینگ خودروسازان به نام مشتریان زد.
براساس این طرح قرار بود که تسهیلات تا سقف ۵۰ درصد قیمت خودرو با نرخ ۱۴ درصد در اختیار بانک‌ها قرار بگیرد و بانک‌ها مبلغ بازپرداخت را با سود ۱۶ درصد یعنی ۲درصد سود بیشتر پس بگیرند. این طرح در شرایط بحران‌زده خودرو، دو مزیت داشت؛ نخست آنکه حدود ۱۰۰ هزار خودروی انبار شده در پارکینگ خودروسازان را که تولیدشان در شش ماهه نخست امسال نسبت به سال گذشته نصف شده بود، خالی می‌کرد و از سوی دیگر نقدینگی نسبتا خوبی را به این شرکت‌ها تزریق می‌کرد تا چرخ تولیدشان از حرکت باز نایستد.
اما بانک مرکزی با توقف این طرح اعلام کرد که فقط ۱۱۰ هزار دستگاه از خودروهای پیش فروش شده را تامین مالی می‌کند و تامین مالی ۲۰ هزار دستگاه خودروی باقی‌مانده روی دوش خودروسازان خواهد بود. حالا خودروسازان با نامه‌نگاری‌های فراوان توانسته‌اند بانک مرکزی را راضی کنند تا برای ۲۰هزار دستگاه خودروی دیگر هم تسهیلات پرداخت کند اما قرار است که ۵درصد از سود بازپرداخت از جیب خودروسازان برود.
به گفته مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی، قرار است منابع با سود ۱۹ درصد در اختیار بانک‌ها قرار گیرد و آنها با سود ۲۱ درصد به خودروسازان بپردازند. از این رو خودروسازان موظف شدند که طبق توافق قبلی تسهیلات خودرو برای ۲۰هزار نفر باقی‌مانده را با سود ۱۶درصد در اختیار آنها قرار دهند. یعنی خودروسازان باید مبلغی حدود ۱۲۰میلیارد تومان را از جیب خود در طول چهار سال بپردازند. اکنون این پرسش مطرح است که آیا تحریک تقاضا به قیمت تحمیل شدن هزینه بیشتر به خودروسازانی که حدود شش هزار میلیارد زیان انباشته داشته‌اند، می‌ارزید؟ و نکته بعدی اینکه این اتفاق بر کیفیت محصولات اثر‌گذار نخواهد بود؟
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در این زمینه می‌گوید: «پیش‌فروش ۲۰هزار دستگاه اضافه‌تر تقصیر بانک مرکزی نبوده بلکه بر عهده خودروسازان بوده است. بنابراین اگر قرار است که هزینه‌ای پرداخت کند، باید خودروسازان باشند اما بدون شک حتی با رفتن این هزینه از جیب خودروسازان، این اقدام ارزش داشته است. اگر ۲۰هزار دستگاه خودروی ۳۰میلیون تومانی با ارزش نقدی ۶۰۰میلیارد تومان را در نظر بگیرید، با نرخ بهره ۲۲درصد، انباشت این خودروها ماهی حدودا ۱۲میلیاردتومان برای خودروسازان زیان ایجاد می‌کرد، درحالی‌که این هزینه اضافی را که حدود ۷۵میلیارد تومان است، خودروسازان باید در عرض چهار سال پرداخت کنند.» او می‌افزاید: «بر این اساس این بهره قابل توجه نیست زیرا تحریک بازار کاملا به نفع خودروسازان بوده است.»
همچنین امرالله امینی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه اظهار می‌کند: «با توجه به هزینه تسهیلات در بازار غیر‌رسمی برای خرید خودرو که ۳۶درصد است، این اقدام بانک مرکزی در هر صورت هم به نفع مصرف‌کننده و هم به نفع تولید بوده است. ضمن اینکه پرداخت این مبلغ از سوی خودروسازان، باز هم به سود صنعت خودرو خواهد بود. به دلیل بحرانی که امروز صنعت خودرو با آن درگیر است به اعتقاد من حتی پرداخت این جریمه هم به دلیل انباشت محصولات به سود خودروسازان است.»
نکته‌ای که به نگرانی منجر می‌شود این است که آیا پرداخت این هزینه از سوی خودروسازان باعث کاستی در خدمات یا کیفیت محصولاتی که قرار است تحویل مشتریان شود، نخواهد شد؟ زاوه با رد این نگرانی بیان می‌کند: «به اعتقاد من تغییری در کیفیت رخ نخواهد داد زیرا ۵۰۰ میلیارد تومان از میزان معوقات خودروسازان کم خواهد شد و تزریق این نقدینگی برای خودروسازی بسیار موثر خواهد بود. در مجموع چون هزینه‌های مالی کاهش پیدا می‌کند، کیفیت کم نخواهد شد.»
امینی در این‌باره تصریح می‌کند: «اینکه امکان دارد در ازای پرداخت سود اضافه از سوی خودروسازان از خدمات یا کیفیت محصولات کاسته شود، کمی نگران‌کننده است و خودروسازان باید در این‌باره به مردم اطمینان دهند.»
۱۷۶/
