سونامی افزايش قيمت لبنيات در راه است

با حذف دام‌هاي مولد (شيرده) ازگردونه توليد در آينده‌اي نزديك عرضه و تقاضاي محصولات لبني بر هم خورده و بدون شك افزايش قيمت انواع لبنيات را در بازار در پي خواهد داشت. دست‌اندركاران صنايع لبني بر اين باور هستند كه به دليل مشكلات اقتصادي و تنگناهايي كه براي توليد به وجود آمده ، تعداد زيادي از كارخانه‌هاي لبني نيز تعطيل شده‌اند. حال گفته مي شود مشكل اصلي از نقطه‌اي شروع شد كه دولت بدون درنظر گرفتن شرايط اقتصادي توليد صنايع را موظف كرد شيرخام را با قيمت ارزان از دامداران خريداري كنند.

براساس اين گزارش در سال ۹۱ ستاد تنظيم بازار اعلام كرد كه قيمت شير خام ۹۶۰ تومان باشد اين در حالي بود كه  صنايع لبني اين فرآورده را ۱۲۰۰ تومان از دامدار خريداري مي‌كردند. يعني اين خريد با حباب ۲۰ درصدي انجام مي‌شد كه به ضرر صنايع لبني بود. اما بسياري از دست‌اندركاران اين بخش بر اين باور هستند كه  قانون عرضه و تقاضا خود را بر هرنوع دستور اداري تحميل خواهد كرد. به چه مفهوم؟ كارشناسان مي‌گويند در شرايط فعلي كه تقاضا براي محصولات لبني در كشور بسيار بالا‌ست، به‌خصوص حالا كه در آستانه فرا رسيدن ماه رمضان قرار داريم، افزايش قيمت محصولات لبني به هيچ عنوان به نفع  دامداران ، مصرف‌كنندگان و همچنين صنايع نخواهد بود. چرا كه افزايش قيمت كاهش مصرف و نيز كاهش صادرات محصولات لبني را در پي خواهد داشت.

شركت‌هاي لبني در بورس زيان مي‌دهند

در ميان كشمكش‌هايي كه بين دامداران و صنايع لبني بر سر قيمت فروش شير خام وجود دارد نقش دولت انكار نشدني است. باز هم به گفته دست‌اندركاران اين صنعت، دولت با آنكه يكي از سه ضلع اين ماجراست اما خود را كنار كشيده و تنها به شيوه‌اي دستوري از صنايع تبديلي مي‌خواهد شيرخام را به قيمت‌۱۴۴۰ تومان از دامدار خريداري كند. اما گفته مي‌شود بازار كشش چنين قيمتي را براي صنايع ندارد. حاشيه سود صنعت لبنيات به استناد تمام مدارك رسمي كه در كشور وجود دارد ۵/۱ درصد است و همچنين بازار بورس نيز حاشيه سود اين بخش را مشخص كرده است. پنج شركت لبني وارد بازار بورس شده‌اند كه دوتاي آنها زيان‌ده هستند، حاشيه سوديكي از آنها در بهترين حالت ۱۴/۳ درصد است و پايين‌ترين سود براي شركت ديگر ۳ صدم درصد است، شركت آخر هم در حدود ۱۲ درصد زيان داده است. بنابراين حرف صنايع تبديلي آن است كه در اين شرايط نمي‌توان بار مالي اضافي براي آنها ايجاد كرد.

دامداران چه مي‌گويند؟

با همه اين اوصاف دبير انجمن صنايع لبني نظر ديگري را عنوان مي‌كند. سعيد سلطاني سروستاني در گفت‌وگو با «قانون» مي‌گويد: صنايع تبديلي هيچگاه شيرخام را به قيمت ۱۴۴۰ تومان از دامدار خريداري نكرده و سقف اين قيمت در نهايت ۱۲۰۰ تومان بوده است. سروستاني همچنين در خصوص كم‌كاري دولت در اجراي قانون بهره‌وري و همچنين خريد تضميني در اين بخش توضيح مي‌دهد : براي سه ماهه ابتدايي سال ۹۳ دولت ۲۲۵ ميليارد تومان به صورت ريالي مابه‌التفاوت براي دامداران مصوب كرد كه اين رقم هنور به صورت كامل پرداخت نشده است.وي بر اين نكته نيز تاكيد مي‌كند كه در حال حاضر دامداران ۵ ماه علوفه از دولت طلبكار هستند. وي مي‌گويد همه اين مشكلات دامداران را در بن بست يك‌طرفه‌اي قرار داده‌است كه براي آنها چاره‌اي جز تعطيلي يا حذف دام باقي نگذاشته‌است. سلطاني بر اين باور است با ادامه اين شرايط افزايش قيمت لبنيات در بازار دور از انتظار نخواهد بود .  پيش از اين رئیس هيات مدیره اتحادیه مرکزی دامداران درحاشیه بازدید رسانه‌ها از فعالیت‌های دامی استان قزوین به مناسبت هفته جهاد کشاورزی گفته بود: حدود دو سال است که شیردامداران کمتر از قیمت تمام شده خود به فروش می‌رسد و صبر دامداران لبریز شده است.

حسين نعمتي با اشاره به اعتراضات دامداران در خصوص نرخ شیر خام ادامه داد: دامداران تا ماه‌های گذشته از ذخایر خود استفاده می‌کردند اما پس‌انداز آنها نیز تمام شده و اتفاقات در حال انجام از روی ناچاری است. مدیرعامل اتحادیه دامداران قزوین اضافه کرد:درهرحال یا ترتیب اثری در قیمت شیرخام داده شده، به دامداران یارانه پرداخت می‌شود یا دامداران طی یک حرکت خود جوش برای جلوگیری از ضرر بیشتر اقدام به حذف بیشترگله‌های شیری می‌کنند. نعمتی اظهار داشت: حذف گله و بردن گاو‌های شیری به کشتارگاه آخرین راهکار دامداران برای بالا بردن شیر خام است که در برخی استان‌ها آغاز شده است. به گفته وي دراستان قزوین به عنوان یکی از قطب‌های تولید شیرخام در کشور سه گله شیری جمع آوری و روانه کشتارگاه شده است.

رئیس هیات مدیره اتحادیه مرکزی دامداران با اشاره به اینکه عرضه و تقاضا قانون تجارت بوده و قابل نفی نیست،گفت: تجربه نشان داده که تنها در زمانی که قیمت شیر بالا می رود با دامداران برخورد حقوقی و تعزیراتی شده و حتی در مواردی جلب می‌شوند. نعمتی، بدون در نظر گرفتن حقوق مصرف کنندگان گفت: در صورتی که قیمت شیر بالا برود در مقطعی به یک صنعت(صنایع لبنی) فشار می‌آید اما بعد از یک مدت روال درستی به خود می‌گیرد.  در سال گذشته   ۸/۱۳ درصد به نرخ فرآورده‌های لبنی اضافه شد اما  دامداران از این میزان سهم نداشتند و اخیرا متوسط نرخ خرید شیرخام نیز در برخی مناطق نسبت به گذشته کاهش یافته است. نعمتی  افزود: شیر دامداران سنتی در برخی مناطق تا هر کیلو گرم ۸۰۰ تا ۹۰۰ تومان نیز کاهش یافته است  در حالی که نرخ مصوب شیر خام ۱۴۴۰ تومان است.

  همکاری معکوس شرکت لبنی دولتی

رئیس هیات مدیره اتحادیه مرکزی دامداران  گفت: در استان قزوین صنایع شیر ایران به عنوان یک شرکت دولتی علاوه بر اینکه همکاری‌های لازم را با دامداران ندارد بلکه قیمت خرید هر‌کیلو‌گرم شیر را نسبت به ماه قبل ۳۰ تومان کاهش داده است. وی در پاسخ به این استدلال که زور دولت به دامداران می رسد اما به صنایع لبنی نه گفت:مجوز افزایش نرخ فرآورده‌های لبنی در سال گذشته توسط وزارت صنعت داده شده اما وزارت جهاد کشاورزی این مجوز را به دامداران نداد. این نشان می‌دهد که صنایع، قدرت چانه زنی بیشتری در برابر دامداران دارند. دامداران و صنایع لبنی از طریق چانه زنی و فشار به مسئولان دیر یا زود و کم  یا زیاد مطالبات و حقوق خود را دریافت می‌کنند اما مصرف کنندگان مجبور به خرید و مصرف با هر قیمت و کیفیتی هستند.